Vaka - 01.11.1928, Blaðsíða 30

281
EINAK ÓL. SVEINSSON:
[vakaJ
byrja, er ekki unnl að segja. bað er svo sem í sambýli
eða fléttað saman. Það er vit í vitleysunni. Er í þessu
fólgin hin ágætasta sálarfræði. Er frá slíkum sögum
sem þessum runnið efnið í citt hið bezta og dýpsta
verk, er Shakespeare hefir ritað, en það er Hamlet. En
ekki skal í þessari stuttu grein farið út í að skýra,
hverjum stakkaskiftum kolbíturinn hefnr tekið þar.
Hreiðar heimski geldur hjárænu sinnar og undarlegs
háttalags, en notar sér það líka. Hann ýkir, leikur,
,,gerir sig merkilegan", eins og nú mundi vera sagt.
Líkt er um Án bogsveigi. Sérvizkan er notuð til að
vekja eftirtekt á sér. Þeim, sem ekkert hefst að, lifir í
hugarórum sínum, dreyinir drauma sína, verður það
að lokum leilt. Þráin að verða öðrum ágætari hefir um
stund fengið fullnægingu í hugarórunum. En grár og
kámugur veruleikinn gægist inn um gluggann, inn í
draumana, glottir, grettir sig. Loks þolir kolbíturinn
ekki lengur mátið og yfirgefur draumana. En honum,
sem aldrei kepptist við neitt, aldrei lagði stund á neitt,
veitist nú ómögulegt að keppa við aðra i því, sem þeir
hafa kapjikostað frá öndverðu og öðlazt leikni í. Þá
sætir kolbíturinn hvaða færi, sem býðst, til að vinna
sér frægð eða á einhvern hátt vekja eftirtekt og umtal
annarra. Ef ekki vill betur, gerist hann nú ,,frægur af
firinverkum" — eða kynjalátum og undarlegri hátt-
semi.
Þannig kemur veruleikinn til og bætir um mynd
ævintýrisins, en samkvæmt því flýgur fiðrildið skyndi-
lega út úr púpuhamnum; hér tekur það langan tíma,
að söguhetjan breytist lil fulls, og margskonar ný at-
riði bætast við og auðga myndina. Eitt dæmi til um
það er frásögn Svarfdælu af Karli Karlssyni. Er það
sem þau dæmi, er fyr voru nefnd; þar er ekki unnl að
sjá, hvað inikið af hjárænuskapnum er annað en yfir-
drep. En víst er sú grimmd, er hann beitir við Ingveldi
fagurkinn, fremur vottur hugaróramanns, sem ekki er