Vikan - 13.12.1962, Page 41

stofunni, þar sem bjarminn af týr-
unni náði ekki til að dreifa myrkr-
inu, vissi að hún beið þess eins að
flöktandi loginn á fífukveiknum
slokknaði. Og því var sem hvislað
að henni, að liún mætti ekki fyrir
nokkurn mun láta skelfinguna ná
tökum á sér, mætti ekki hugsa,
mætti umfram allt ekki leitast við
að gera sér grein fyrir þvi, sem gerzt
hafði meðan hún svaf og orðið til
þess að leysa óvættina úr böndum,
því að þá mundi ioginn á fífukveikn-
um slokkna og þá væri þrotin öll
vörn. Varir hennar tóku að bærast,
mæla liljótt og ósjálfrátt aðvífandi
orð til að halda allri liugsun frá.
Hún festi augun á blaktandi logann
á fífukveiknum og bærði varirnar
án afláts, endurtók í sífellu sömu
orðin, án þess að vita þau eða
meiningu þeirra, þuldi þau uop aft-
ur og aftur af vaxandi ákefð og mátti
ekki vita þau, því að þá yrðu það
aðeins orð . . .“
Hún bærði varirnar. Smám saman
fylltist vitund hennar mildu, blakt-
andi ijósi, myrkrið hörfaði stöð-
ugt lengra undan, en áleitni hugs-
unarinnar þvarr fyrir sefjandi end-
urtekningu orðanna, sem urðu að
sama skapi sífellt máttkari og ó-
háðari vörum hennar, unz þau að
lokum fengu sína þöglu rödd og
endurtóku sig sjálf utan þeirra. Og
um leið og varir liennar kyrrðust
færðist yfir liana örugg, hlullaus
ró, eins og þegar veðurofsi dettur
i dúnalogn, en orðin endurtóku sig
sjálfkrafa allt í kring, ekki hennar
eigin rödd, heldur ömmu hennar
. . . hann hnaut ekki til einskis, sá
höttótti i Kvíslinni . . . hann hnaut
ekki til einskis, sá liöltótti . . .
,.Þá nótt lá hún lengi vakin með
augun fest á flöktleik bjarmans við
svipmildan vanga föður síns. Hún
sá móður sinni hregða fyrir handan
við skrifpúltið, er hún leitaði í sæng
sína, niðurlút og snöktandi og liélt
að sér fötum, en hrafnsvart hárið,
sem raknað hafði úr þykkuin og
siðum fléttunum, hrundi i óstýrilát-
um lokkum um axlir henni og barm.
Athygli hennar bcindist þó ekki
fyrst og fremst að móðurinni sjálfri,
heldur skuggamyndinni, þar sem
hún tók á sig martraðarflagðsham-
inn skámmt andartak, teygði sig
upp eftir skarsúðinni að mæni,
grúfði yfir öllu stafgólfinu, ferleg
og myrk eins og hún hefði dregið
allan sorta næturinnar í ham sinn,
en hneig siðan í einu vetfangi ofan í
rekkjuna og hlý, kvik sldman af
týrunni á skrifpúltinu varð aftur
einráð í stafgólfinu. Og þó að hún
gerði sér ekki grein fyrir því, er
ckki að vita pema einmitt þessi
sýn hafi mótazt í vitund hennar
sem eins konar tákn, og aukið henni
þor til að talca því, sem orðið var,
eins og hversdagsleg, æðrulaus orð
ömmu hennar höfðu leyst hana úr
viðjum lostsins.“
„Eftir þetta yrði ekkert sem áð-
ur. Sá heimur draumvökunnar, sem
hún hafði sofnað frá, og allt sem
þar hafði verið hennar, var liðinn
undir lok. Jafnvel baðstofan var
öll önnur fyrir það, sem gerzt hafði
i myrkrinu undir skarsúðinni með-
an hún svaf og alltaf mundi verða
þar til staðar, á sama hátt og hljóðn-
aður liláturinn liafði tekið sér ból-
festu í rökkrinu uppundir skamm-
hitunum, og veruleikinn, sem fellt
hafði blekkingargrímuna af ó-
freskjuásýnd sinni, glotti við, ógn-
andi og meinlega í skugganum yfir
Dynachrome,
NÝJA AMERÍSKA LITFILMAN
ER NÚ KOMIN Á MARKAÐINN!
Mun lækka verðið á litmyndum yðar!
EINKAUMBOÐ: ÍSALDA S. F.
Pósthólf 1075. — Reykjavík.
Sími 24119.
rekkju dólpungsins."
„Aldrei framar mundi verða sá
lieimur, þar sem faðir hennar leid.di
hana við hönd sér út á bæjarliól-
inn og þau sæju allt sömu auguni i
sólskininu. Aldrei framar sú bað-
stofa, þar sem liún sæti á rekkju-
stokk i ljósaskiptunum og lágvær
rödd ömrnu hennar lyki upp fyrir
henni kóngshöll og álfaborg. Og
aldrei mundi frainar verða nein
merkjalína milli þess, sem var og
þess, sem ekki var, því að nú tæki
við annar lieimur, þar sem allt var.
Hún gerði þó hvorki að sakna
þess heims, sem var undir lok lið-
inn né óttast þann, scm við tæki,
því að nú hafði hún sannreynt
vanmátt alis þess, sem hún hrædd-
ist mest áður. Hún hafði heyrt stork-
andi hlátur móður sinnar þagna og
breytast i ofsafenginn grát upp-
gjafar og umkomuleysis, og séð hana
laumast upp i rekkju sína, snökt-
andi og lúpulega eins og henni hefði
verið rekinn löðrungur. Séð föður
sinn setjast við skrifpúltið, öruggan
og ósigrandi í sinni liljóðu mildi;
séð hann ganga inn í ljósbjarm-
ann og taka sér þar sæti og fundið
ljósið fylla huga sinn friði og full-
vissu um leið og lnin óttaðist ekki
lengur vald myrkursins."
„Loks sofnaði hún við rólega og
æðrulausa rödd ömmu sinnar allt
i kringum sig. Þessi undarlegu orð,
sem áttu sefjunarmátt sinn í því
fólginn, að hún kunni engin skil á
þeirri sögu, sem þau höfðuðu til,
hversdagslegt mótvægi sitt við ör-
lagaþunga atburðanna því að þakka,
að hún vissi ekki neitt samband þar
á milli. Hún vissi ekki hvort hún
liafði sofið lengur eða skemur, gat
ekki einu sinni gert sér fyllilega.
grein fyrir hvort liún svaf enn eða
vakti, en skrjáf fjaðrapennans var
hljóðnað, ljósið slokknað og, röddin
þögnuð. Óvætturin læddist um bað-
stofupallinn og beið færis og utan
úr myrkrinu, þar sem það er gerzt
liafði var enn að gerast og mundi
alltaf vera að gerast, störðu á hana
grá og græðgisleg augu. En meðvit-
undin um nálægð óvættarinnar
vakti ekki með henni neina skelf-
ingu og græðgi augnanna hvorki
hroll né ótta, heldur var þögnin
þrungin óræðri spurn og mvrkrið
hcitt og seiðmagnað. Hjarta barðist
um í barmi hennar og hlóð hennar
brann, snertingin við nakinn líkama
gömlu konunnar varð henni skyndi-
lega svo óþægileg, að hún færði sig;
ósjálfrátt fjær henni; sængin svo
þvöl og þung, að hún var að því
komin að svipta henni ofan af sér,
þegar hún varð þess enn vör að
græðgisleg augu störðu á hana og
blygðaðist sín. í fyrsta skipti fann
liún til sjálfrar sín, og um leið var
sem hláturinn kvæði við allt i lcring-
um hana, tryllingslegur og stork-
andi . . .“
Gamli presturinn gerði hlé á frá-
sögn sinni. Horfði um hríð til jök-
uls og fjalla, og mér var ekki með
öllu gruntaust um að liann hefði
gleymt návist minni. Það sannaðist
lika, þegar liann dró upp silfurdós-
irnar og opnaði þær, en lokaði
þeim aftur í hálfgerðu fáti og felldi
niður rítúalið, þegar honum varð
litið til min.
„Fyrirgefðu," sagði hann, dálitið
vandræðalegur á svipinn, eins og
honum yrði öllu fremur bvlt við
gleymsku sína, eða öllu heldur það,
að ég hlyti að hafa veitt henni at-
hygli, en liitt, að sjá mig sitja þarna
enn. „Ég er hræddur um að slegið
liafi út í fyrir mér.“ Hann strauk
styrkum og sterklegum fingrum um
enni sér, þéttingsfast, líkast því sem
stryki hann hélu af rúðu, en fannst
svo vist að hann hefði ljóstrað upp
einhverjum ellimörkum, þvi að
hann flýtti sér að bæta við um leið
og liann spratt á fætur og rétti úr
sér. „Það er athafnaleysið og ein-
vcran . . . á stundum hendir það
mig núorðið, að ég geng um gólf,
fram og aftur, og hugsa upphátt og
ranka ekki við mér fyrr en ég er
farinn að brýna raustina.“
„Örlög Maríu hafa líka löngum
verið mér hugstæð,“ mælti hann
enn og tók að ganga um gólf sem
fyrr. „Einhvern tíma mun það hafa
VIKAN 41