Vikan - 12.09.1963, Blaðsíða 19

IBUSAR
FYRRI HLUTI
Nú eru því sem næst fimm aldir síðan að Kristófer
Kólumbus lagði út á ókunn höf í leit að nýjum heimi.
Siglingin frá Kanaríeyjum til San Salvador sem tók
Kólumbus 36 daga, tekur nú minna en viku með nýtízku
línuskipi, en tæplega hálfan dag flugleiðis með þotu.
En þrátt fyrir aldirnar, byltingarnar og breytingarnar,
sem gert hafa úthöfin að stöðuvötnum og alla landkönn-
un hversdagslega, elur maðurinn enn með sér sterka,
frumstæða löngun til að ganga á vit hins óþekkta, kom-
ast í snertingu við það regindjúp leyndardómanna, sem
umlykur hann. Jafnvel á þeirri geimkönnunaröld, sem
upp er runnin, knýr þessi ómótstæðilega þrá hann, þrátt
fyrir allt, ekki einungis til að leita á nýjar slóðir, sem
hann eygir þar framundan, heldur og til að endurkanna
þær hálfgleymdu og áður förnu. Og því var það, að níu
menn lögðu síðastliðið sumar út í eitt af þeim furðu-
legustu ævintýrum, sem um getur. Þeir voru staðráðnir
í að sigra Atlantshafið öldungis á sama hátt og
Kólumbus fyrir nærri fimm öldum.
Skipið, sem þeir höfðu til siglingarinnar, var af svip-
aðri stærð og þær skemmtisnekkjur, sem efnaðir kaup-
sýslumenn halda úr höfn um helgar. Þessi fjörutíu og
tveggja feta eftirlíking „Nínu“ Kólumbusar var ekki
búin neinni vél; hvorki radíó né önnur þau öryggistæki,
sem nú tíðkast, voru um borð, og ekki heldur vistir
umfram það, sem Kólumbus hafði meðferðis. Hin ó-
reynda áhöfn komst í kast við storma og varð að þola
harðræði, sem kynni jafnvel að hafa knúið sjálfan
Kólumbus til að snúa við. Kólumbus sá bjarmann af
eldunum á San Salvador á Bahamaeyjum eftir þrjátíu
og sex sólarhringa siglingu. Þegar „Nínu 11“ hafði velkt
jafnlengi í hafi, var hún talin af. Vitarnir á San Salvador
beindu leitandi geislum sínum á haf út, en „Nína 11“
var hvergi sjáanleg.
Þann 24. nóvember hófu bandarískar og brezkar vélar
leitarflug yfir nálægt hafsvæði. f sex sólarhringa reynd-
ist það árangurslaust. Þann 30. nóvember sá áhöfn
bandarískrar flotaflugvélar með radartækjum sínum ör-
lítinn depil, 780 mílur austur af Puerto Rico. Nokkrum
mínútum síðar kom flugmaðurinn auga á fleytu nokkra
undir gauðrifnum seglum, og að öllu útliti eins og hún
hefði siglt yfir tímans haf frá rökkurmóðuströndum mið-
alda, „eða eins og maður hefði sjálfur flogið aftur í 15.
öld“, sagði Anderson síðar. Hann varpaði radíótæki og
nokkrum vistum niður til þeirra um borð í fleytunni.
Þrem dögum síðar lögðu blaðamenn og ljósmyndarar
frá bandaríska stórblaðinu, Saturday Evening Post, af
stað frá Puerto Rico með einni af flugvélum flotans og
flugu yfir skútuna. Sjó var nú mjög tekið að kyrra, og
þessi litla fleyta hafði á sér stoltarsvip, þar sem hún
hneig og reis á mjúku báruhveli og tjaldaði hverri voð
í því skyni að hægur andvarinn nýttist til hins ýtrasta.
Robert Marx, eini Bandaríkjamaðurinn um borð, til-
kynnti blaðamönnum gegnum radíótækið, að þessi nýi
könnunarleiðangur væri staðráðinn í að ná til San
Salvador, „hvað sem það kostaði".
Ellefu sólarhringum síðar komu þessir sömu blaða-
menn enn á vettvang; að þessu sinni á litlu vélskipi,
sigldu í veginn fyrir „Nínu II“, gengu um borð og- fengu
Bob Marx til að segja sér alla ferðasöguna. Bob Marx,
maður um þrítugt og borinn og barnfæddur í Pittsburgh,
er ekki neinn landkrabbi og ekki er þetta heldur í fyrsta
skiptið, sem hann lendir í ævintýrum. Hann hefur áður
getið sér orð sem froskmaður, hefur meðal annars fundið
flök af frægum skipum eins og t. d. „Monitor“ — fyrsta
bryndrekanum með hreyfanlegum skotturnum, sem smíð-
aður hefur verið og kom við sögu í Þrælastríðinu -— svo
og af mörgum spænskum skipum úti fyrir Yucatanskaga,
en úr þeim bjargaði hann dýrmætustu forngripum, svo
tugum og hundruðum skipti. • • • •
VIKAN 37. tbl. — JQ