Vikan - 12.09.1963, Blaðsíða 50

veg sérstaklega óheppinn með
veður.
— Eru margir íslendingar í
Lincoln?
— Einn eða tveir undanfarin
40—50 ár. En samt hittum við
annað slagið fslendinga og feg-
urðardísirnar höfum við fengið
að sjá í sjónvarpinu.
— Hafið þið ferðazt mikið um
Bandaríkin?
— Já, mjög mikið. Ég á systur
í Kanada og hana höfum við
heimsótt, við ókum þangað. Svo
á ég líka bróðir í Millwaukee,
hann er prentmyndasmiður þar.
í fyrra fórum við í tveggja
vikna sumarfrí. Þá ókum við
8000 km vegalengd og heimsótt-
um ýmsa kunningja. Við fórum
gegnum tíu fylki. Ekki vorum
við samt á sífelldum akstri,
maður ekur hraðara þar en hér,
eða 100—120 km á klst., enda eru
vegirnir ólíkt betri. Við höfum
oftast farið eitthvað norður á
bóginn, það er of heitt að fara
sunnar.
— Átt þú bifreið sjálfur?
— Já, ég á Chevrolet station
bifreið árgerð 1960.
— Þið kaupið auðvitað allt
með afborgunarskilmálum?
— Já, það er mikið um þann
verzlunarmáta, en nú erum við
ekki með neitt eftir á afborgun-
arskilmálum, nema húsið.
— Hvað kostaði það?
— 14900 dollara.
— Er það stórt?
— Það er þrjú svefnherbergi,
stofa, bað og kjallari, svo fylgir
því stór lóð og bílskúr. Annars
getur þú keypt þér hús þarna
fyrir 8—9 þús. dollara, borgað
650 dollara út, flutt inn og síðan
þarftu að borga 120 dollara á
mánuði.
— Hvernig er þá að fá lán?
— Lán getur þú fengið til
25—30 ára með 5 % % vöxtum.
En til að fá lánið þarftu að hafa
trygga atvinnu og vera þekktur
fyrir skilvísi. Þarna komast allir
áfram sem eru duglegir að vinna
og eru heiðarlegir í viðskiptum.
Núna er ég t. d. búinn að vinna
mig það vel upp, að ég get geng-
ið inn í hvaða verzlun sem er,
og fengið skrifaðar hjá mér vör-
ur. Sem sagt, ég er kominn í
Bláu bókina (Blue Book); en í
hana komast þeir einir, sem hafa
staðið í skilum. Þetta fyrir-
komulag er til mikils hagræðis
fyrir kaupmennina, þeir geta
bara flett upp, ef þeir eru í vafa.
Þeim sem eru í Bláu bókinni er
sem sagt óhætt að lána.
— Hverju þakkar þú vel-
gengnina?
— Ja, — ég er lærður bakari
og fagmenn hafa góð laun. Svo
er líka að ég hefi lært að baka
allar gerðir af kökum og brauð-
um og ennfremur að skreyta
tertur o. þ. h. en þarna er ekki
miikð um fagmenn sem eru al-
hliða í fögunum, það gerir sér-
hæfingin á hinum stóru verk-
stæðum, þar eru menn látnir
50 -
vinna sömu handtökin daginn út
og inn, — færibandavinna.
■— Hvernig er vinnu þinni
háttar þarna á hótelinu?
— Hótelið hefur sitt eigið
bakarí, og þar er allt bakað, sem
hótelið þarf á að halda. Þessu
bakaríi stýri ég og hefi sex
manns í vinnu. Við bökum brauð
og kökur ýmisskonar að ó-
gleymdum tertunum sem eru
margskonar, eftir tilefnum. Tert-
urnar eru frá 25—150 pund að
þyngd. — Ég hefi einu sinni sýnt
tertuskreytingar í sjónvarpi, það
var í húsmæðraþætti.
— Bakarðu rúgbrauð?
— Ég gerði það hér áður, þá
komu Norðurlandabúar langt að
til að kaupa sér rúgbrauð, en það
er ekki hægt að segja að aðrir
kynnu að meta það frekar en
fiskinn, en þeir kunna ekki að
matreiða fisk, enda að mestu
leyti kjötætur.
— Hvernig matreiða þeir fisk-
inn?
— Þeir eyðileggja hann! Fisk-
ur er dýr þarna og íslenzki fi~k-
urinn dýrastur. Fólk kann ekki
að gera mun á gæðum og kaupir
þess vegna þann ódýrari.
— Hvernig er afkoma fólks
almennt?
—• Almennt góð held ég, þó
misjöfn. Það tíðkast talsvert að
borga mönnum eftir afköstum.
— Atvinnuleysi?
— Lítið um það, helzt eru
þða byggingaverkamenn á vetr-
um, en bændurna vantar alltaf
fólk um uppskerutímann. Þarna
eru sléttur allt í kring og hver
blettur ræktaður, mest ber á
kornrækt og hveitirækt.
— Hvað með stéttarfélög?
— Þarna er lítið um stéttar-
félög, þau eru á lágu stigi ennþá.
Helzt eru það félög sem verk-
smiðjurnar standa að.
—• Eru vörur yfirleitt dýrar í
Bandaríkjunum?
— Verðlag er mjög mismun-
andi, eftir fylkjum. 150 dollara
mánaðarlaun, sem þykja góð í
Nebraska, mundu þykja rýr í
New York. Ég býst við, að 150
dollara laun á mánuði, þættu
betri í Nebraska en 200 dollarar
í N. Y. Húsnæði er líka mun
dýrara í N. Y. Fyrir leigu á minu
húsi mundi ég geta fengið
tveggja herbergja íbúð í N. Y.
svo þú sérð mismuninn.
— Vinnur þú upp á tímakaup?
— Nei, ég er ráðinn upp á föst
mánaðarlaun, en aðrir í bakarí-
inu eru á tímakaupi. Fyrir bragð-
ið hefi ég frjálsari vinnutíma, en
vinn að jafnaði 8 tíma á dag.
— Farið þið hjónin oft á
skemmtistaði?
— Fólk fer mun sjaldnar út
á skemmtistaði þar en hér og
þar er tiltölulega mun minna
um skemmtistaði. Satt að segja
skil ég ekki hvernig allir þessir
skemmtistaðir hérna geta borið
sig. Hér borðar fólk líka áber-
andi meira en vestra. Þar er
etinn góður morgunverður, síðan
eitthvað létt um hádegið og síð-
an aðalmálsverðurinn kl. 5.?0—
6, en ekkert miðdags- eða kvöld-
kaffi, það þekkist ekki, krakk-
arnir borða epli eða appelsínu á
kvöldin Hér finnst mér fólk vera
að borða allan daginn. Við kaup-
um í matinn einu sinni fyrir
hverjar tvær vikur og geymum
þá matinn í frysti. Það þekkist
ekki að fara daglega til matar-
kaupa, hvað þá í 4 eða 5 verzl-
anir.
— Þú stundar auðvitað sport?
— Nei, nei,. ég er ekki sport-
maður, en eldri strákurinn minn
er að fást við þetta, hann er að-
allega í frjálsum íþróttum, það
fylgir gagnfræðaskólanum. Ann-
ars stundar fólk almennt keilu-
spil (bowling), jafnt konur sem
karlar. Kerlingarnar eru þá að
á daginn, en karlarnir eftir
vinnutíma. Iðulega er svo
ksppni milli stétta eða fyrir-
tækja. Annars er ég að fara í
útreiðartúr með kunningjum á
morgun, en satt að segja kvíði
óg fyrir.
— Hvernig lýst þér á unga
íólkið vestra?
- Mér finnst áberandi óspillt-
ari unglingar þar en hér. Þar sér
maður aldrei fólk innan við tví-
tugt undir áhrifum áfengis.
— Hvað veldur?
— Þar kemur ýmislegt til. Ég
tel til dæmis, að kirkjulífið og
það félagslíf sem þar þróast eigi
sinn þátt í því. Þarna er engin
kristnifræði kennd í barna- eða
gagnfræðaskólum, en í staðinn
reka söfnuðirnir sunnudagaskóla,
þar sem börnin alast upp við fé-
lagslegan þroska og heilbrigðar
skemmtanir. Kirkjurnar fá ekki
ríkisstyrk, en eru kostaðar af
söfnuðinum sjálfum. Ég fer
sjaldan í kirkju, þó einstaka
sinnum vegna barnanna. Mér
finnst vanta helgisvipinn á guðs-
þjónusturnar þarna, það gera m.
a. prédikanirnar, en þær eru
aldrei fluttar án þess að verið
sé að tala um, að nú vanti pen-
inga í þetta eða hitt. Maður er
óvanur þessu. Presturinn okkar
gerir heldur enga tilraun til að
fá mig til að sækja kirkju. Hann
þekkti nefnilega íslending þegar
hann var í Kanada, og gerði
margar árangurslausar tilraunir
til að fá hann með sér í kirkju,
en sá íslenzki hafði ætíð ein-
hverja afsökun á reiðum hönd-
um til að sleppa. En ekki vantar
fólkið við guðsþjónusturnar,
kirkjurnar eru alltaf troðfullar.
— Vita menn þarna ekki frek-
ar lítið um ísland?
— Jú, enda er lítið gert til að
kynna landið. Ég var einu sinni
fenginn til að aðstoða við að
setja saman fræðsluerindi um
landið. Ég gat lánað þeim
myndabækur og fleira þess hátt-
ar. Þetta var á vegum háskólans
í Lincoln, en hann er mjög merk
stofnun, nokkurs konar allsherj-
ar menningarmiðstöð. Þar eru til
dæmis haldnar málverkasýning-
ar og hljómleikar og fleira þess
háttar.
— Talið þið íslenzku á heim-
ilinu?
— Það er mjög lítið og börnin
skilja hana ekki.
— Hvað eigið þið af börnum?
— Við eigum þrjú. Strák sem
er fimmtán ára, og tvíbura,
strák og stelpu, þau eru sjö ára.
— Hvaðan er frúin?
— Hún er úr Hafnarfirði,
systir Jóhanns Sveinssonar, skip-
stjóra á Maí og heitir Kristín
og er Jónsson núna, annað gæti
valdið misskilningi.
— Hafið þið hugsað um að
flytja heim?
— Nei, ekki héðan af, það yrði
of mikið rask. Börnin eru komin
í skóla, við orðnir bandarískir
ríkisborgarar og svo höfum við
það mjög gott.
Hvað með heimþrána?
Ja, hún er liðin frá að
mestu. Konan var anzi slæm til
að byrja með, en er nú mun
betri. Hvað mér viðkemur, þá er
mér sama hvar ég er, hafi ég
nóg að gera. ★
R.
EINBÝLISHÚS VIÐ
BREKKUGERÐI
Framhald af bls. 23.
stórum og rúmgóðum húsum, en
útkoman getur þá líka orðið
þeim mun betri, ef húsráðend-
ur hafa næman smekk. Hallinn
á þakinu er ekki klæddur af að
innanverðu, en furuklæðing í öll-
um loftum. Hún á sinn þátt í
því að gera húsið hlýlegt. Auk
þess hefur Guðmundur látið
setja sýrubrennda furu á vegg
í borðstofu, sem er bæði sér-
kennileg og falleg. Skipulag
hússins er ákjósanlegt; það leyn-
ir fremur á stærðinni og verður
á engan hátt erfitt.
Frágangur á lóð er slík fyrir-
mynd, að ástæða er til að undir-
strika. Ef til vill sker þetta hús
sig mest úr að því leyti, en þó
má geta þess að viðlíka frágang-
ur er í kringum næsta hús. Þessi
tvö hús standa vel saman og
mynda ákjósanlega heild. En þar
með punktum og basta. Það
þriðja í röðinni er með gerólíku
sniði og stendur eins og illa gerð-
ur hlutur við hliðina á hinum
tveimur. Þarna er ekki hægt
að kenna einstaklingunum um
mistökin; hér hefur hin opinbera
forsjón brugðizt.
Guðmundur Björnsson upp-
lýsti, að það hefði tekið aðeins
níu mánuði að byggja þetta hús.
Það mun vera mjög óvenjulegur
gangur, þegar um svo stórt hús
er að ræða. En hann sagðist hafa
lagt kapp á að ljúka því á sem
skemmstum tíma, því það er
dýrt að vera lengi með hús í
byggingu. g.
VIKAN 37. tbl.