Vikan - 23.07.1970, Blaðsíða 49

liönd hans var í vasánum,
hin hékk máttlaus niður, eins
og hún væri höggvin úr
tengslum. Rauð sígarettu-
glóðin lék við varir manns-
ins eins og ljósormur í myrkr-
inu. Líklega hafði hún brennt
hann, þvi að skyndilega
skyrpti hann sígarettunni út
úr sér.
Kamen gekk áfram í
myrkrinu. Fætur hans urðu
brennheitir í ullarsokkunum.
Hann sá ennþá fyrir sér fölt
andlit móður sinnar. Síðan
fannst honum sem tveir þurr-
ir augnasteinar hvíldu á sér,
létt móðurhönd stryki um
enni sitt.
Þeir gengu lengi. Hann
reyndi að sjá í myrkrinu
hvert farið yrði með sig og
svikarann. En hann sá aðeins
gisinn gi-átviðinn og vatnið,
sem vall fram milli steinanna.
Hann kom auga á framstand-
andi þakbrún yfirgefnu myll-
unnar og gat sér til um
stefnuna. Svo oft hafði hann
gengið hér um áður með
maíspoka á bakinu upp til
gamla heyrnarlausa malar-
ans.... Svo oft hafði hann
sem drengur setið hér á bakk-
anum og veitt fagurlita sil-
unga.... Og hérna var veg-
urinn að sögunarmyllunni,
þaðan hafði hann dregið og
fleytt þriggja metra löngum
plönkum yfir ána.... Minn-
ingarnar þyrptust fram í
huga hans.
ITonum fannst hann heyra
mannaraddir. En hverjir
gátu vörið á ferli um þetta
leyti nætur?
Myrkrið grúfði yfir. Allt í
einu sá hann blika á byssu-
stingi. Þungur árniðurinn
blandaðist ýlfri vindsins,
sem lamdi andlit mannanna
og tafði göngu þeirra í aurn-
um.
Þeir námu staðar á kringl-
óttum grasbala, sem um-
kringdur var ribsberjarunn-
um. Tvö bogin álintré sveigðu
greinar sínar í vindinum.
Skyndilega kom Karem
auga á hóp manna, sem stóð
f.yrir framan runnana. Þarna
voru þeir — félagar hans úr
herbúðunum. Þeir voru hér
allir — hann þekkti þá þrátt
fyrir dimmuna, — Stefán
Daskalov, kennarann frá
Pasarel, lágt bogið bak
Angels setjara — þeir voru
hér allir, allir — jafnvel
menntaskólaneminn Kíró,
stór og þrekvaxinn í of þröng-
um jakka. Þeir stóðu bundn-
ir, berhöfðaðir, með saman-
bitinn svip og strengdar var-
ir. Til hliðar stóð annar hóp-
ur — með hjálma og byssur
í höndum. Þeir töluðu í hálf-
um hljóðum.
Skin stjarnanna lýsti varla
upp andlit þeirra.
Kamen skildi allt. .. .
Daufur ymur skothvell-
anna barst einnig til kofans.
Móðirin reis skelfd á fæt-
ur og leit í kringum sig. Hún
þreifaði fyrir sér og dróst
inn í kofann. Hún steig ofan
á blauta sokkana, sem Kam-
en hafði skilið eftir á gólfinú,
hné niður og grét.
Skyndilega stóð Inin á fæt-
ur og tók að hneigja sig ákaft
fyrir framan dýrlingsmynd
hússins. Birtan frá ljóskerinu
sleikti myndina utan. Gamla
konan snerti gólfið með enn-
inu og gerði krossmark fyrir
sér, hreyfði varirnar án þess
að Ijúka við bænarorðin:
Heilaga guðsmóðir, ég skal
búa lianda þér ábreiðu, einsk-
is neyta í þrjá daga og fara til
altarins. Meðtaktu aðeins
barnið mitt, heilaga móðir. .
Loginn í ljóskerinu skalf,
skuggi konunnar teygðist upp
eftir veggnum.
Langdi-egið spangól barst
utan úr myrkrinu. Síðan varð
allt hljótt, nema grísinn
heyrðist rýta í svínastíunni.
Konan opnaði dvrnar og
starði út í nóttina. Ekkert.
Aðeins gjálfrið í ánni við
steinana, þar sem hún leið
áfram undir grátviðnum.
Og nú stóð henni allt skýrt
fvrir hugskotsjónum: hvern-
ig Kamen kom inn allt í einu,
hvernig hún bauð honum
sokkana, hvernig einhver
blístraði fyrir utan. Hún
mundi óljóst, að á meðal
mannanna hafði hún einnig
séð Tvíril Sokov, leikbróður
Kamens frá því þeir voru
drengir.... Og nú greip hana
aftur undarleg óró.
Hún fór aftur inn og settist
við eldinn. Myrlcrið lagðist
að lienni. Það brakaði í vef-
stólnum og það ruglaði hugs-
anir hennar. Að lokum seig á
hana höfgi. Stundirnar liðu,
ein af annarri.
Skyndilega vaknaði hún.
Hún reis upp og gekk út, án
þess að gera sér grein fyrir
því hvert hún var að fara.
Það var íarið að birta af degi.
Hanar göluðu í húsagörðum.
Árrisull lævirki þaut eins og
ör út í heiðbláma morguns-
ins og hvarf bak við hávaxin
grátviðartrén.
Konan fylgdi sporunum í
leðjunni. Þangað lágu þau
að hinum bakkanum. Móður-
hjartað hafði getið rétt til.
Þaðan höfðu skothvellirnir
heyrzt í gærkvöldi. Klútur-
inn féll af liöfði hennar. II-
skórnir límdust við slímugan
aurinn. Hún hrasáði. Hún tók
af sér skóna og hélt áfram á
sokkaleistunum.
Allt í einu beygði vegurinn
niður að ánni. Ilérna hurfu
sporin. Hún nam staðar og
vissi ekki hvert halda skyldi.
Hún litaðist um.
Hérna var áin grunn og
breiddi úr sér. Konan bretti
upp pilsunum og stiklaði
stein af steini óvissum skref-
um. Höfuðklúturinn féll af
öxlum hennar í vatnið. Hún
leit ekki við.
Þegar hún gekk upp á hinn
baklcann rann vatn úr pils-
um hennar. Hvítur hundur
kom hlaupandi, stanzaði og
þefaði af grasinu. Þegar hann
sá hana rak hann upp gelt og
hljóp áfram. Síðan kom hann
aftur. Hann hljóp fram og aft-
ur, til hægri og vinstri, stanz-
aði við hvern runna. þar til
hann hvarf að lokurn inn í
þyrnikjarrið.
Móðirin dró þungt andann
og dróst áfram, álút og að-
framkomin af þreytu. Rétt
hjá ribsberja runnunum
gnæfðu tvö dökk, bogin álm-
tré — hún var þegar komin
framhjá þeim. þegar hún
heyrði langdregið, ömurleg’t
spangól að baki sér. Hún snéri
sér við.
Und'ir álmtrjánum á ný-
orpnum moldarhaug stóð
hundurinn og spangólaði út í
loftið gapandi gini.
Skelfing þyrmdi yíir kon-
una. Hún gelck til baka. Grá
óhrein derhúfa lá í leðjunni.
Orðvana starði hún á hund-
inn. Hún kastaði að honum
steini til að hrekja hann í
burtu, en hann hreyfði sig
éklci og hélt áfram að góla.
Hún fann spaðalaga spýtu
og byrjaði að krafsa í mold-
ina. Hún gróf í ákafa. Jörðin
var mjúk og lét vel undan.
Blaut moldin klesstist á spýt-
una og gerðist hún þung í
meðförum. Hún fleygði henni
frá sér og litaðist um eftir
einhverju öðru til að grafa
með, en þar sem hún fann
ekkert tók hún að grafa með
berum höndunum. Fingumir
stirðnuðu í kuldanum, það
var eins og þeir tilheyrðu
henni ekki lengur. Hún fann
ekki til þeirra og hélt áfram
að grafa þar til fór að blæða
úr þeim. Blóðið blandaðist
mjúkri moldinni. Augu móð-
urinnar lýstu tryllingi.
Allt í einu stirðnaði hún
upp. Mannshönd liafði komið
í Ijós í moldinni — loðin,
grófgerð karlmannshönd.
Ivonan tók aftur að grafa.
Hún þreifaði fyrir sér í mold-
inni og kom við skó. Ilún
fjarlægði moldina af fætin-
um, beygði sig alveg niður og
athugaði skóinn vandlega,
braut buxnaskálmina upp á
ökklann og þreifaði á ullar-
sokk: röð af útsaumuðum
turtildúfum, röð af útsaum-
uðum krossum. Hún rak upp
skerandi vein, féll í gröfina og
skalf af grátsogum. Síðan
lyfti lnin höndum í átt til
himins, en ekki til að biðj-
ast fyrir. Langdregið kvein
hennar barst út í morgun-
birtuna, og hundurinn hélt
áfram að góla, hreyfingarlaus
með gapandi hvofti.
(Þýtt vr Es'peranto).
30. tbi. VIKAN 49