Vikan - 23.03.1972, Blaðsíða 8

Á sautjándu öld voru í Bretlandi líflátnar 1000
galdranornir fyrir að iðka svartagaldur. Nornir eru til á
okkar dögum; þær tilheyra ekki fortíðinni einni eins
og margir ætla. Að þeirra áliti er svartigaldurinn
ekki eins svartur og honum hefur verið
lýst. Galdur er hlutlaus, segir nútímanornin. Það er
hægt að misnota hann, en oftar er hann notaður
til góðs. f sannleika sagt eru nútímanornir ósköp venjulegt
fólk, sem hefur með sér nokkurs konar reglu,
oftast 6 saman, ásamt æðsta kvenpresti. Tilgangur
reglunnar er að lækna andleg og líkamleg
mein meðbræðra sinna. í þessari grein erfjallað um nornir
nútímans, og meðal annars rætt við þrjá kvenpresta.
Eftir nokkurra alda hlé, eru galdrar á
hraðri leið með að ná útbreiðslu. Fyrir
aðeins fáum árum síðan, myndi hugmynd-
in um starfandi nornir á okkar tímum,
virzt alveg fráleit. í dag eru ekki margir
sem svo mikið sem depla augunum, yfir
blaðagrein eða sjónvarpssýningu sem
fjallar um endurvakningu galdranna.
Hvað er um þessa endurvakningu að
segja? Sú persóna, sem augljóslega er
færust um að svara því er Eric Maple,
rithöfundurinn og útvarpsmaðurinn, sem
hefur skrifað víðlesnar bækur um nornir,
afturgöngur og ára. Hann hefur verið
nefndur „andafræðingur“, sem er undar-
legt heiti og í mótsögn við hans glaðlegu
og blátt áfram persónu. Sem sagnfræð-
ingur harmar hann hina glórulausu
grimmd og sefasýki almennings sem lýs-
ir sér í hinum miklu aftökum 17. aldar-
innar, en mikill meiri hluti þeirra sem
var tortímt var án efa saklaust fólk. En
hann er tortrygginn gagnvart endurvakn-
ingunni.
„Þetta á svo lítið sameiginlegt með hinni
gömlu ensku galdramenningu,“ segir
hann. „Nútímanornir eru afar ólíkar þeim
sem ég átti að venjast í nomahéraðinu í
Sussex, þaðan sem ég er ættaður, en þar
fékk ég efnið í bók mína. Gamla fólkið
þar var óbrotið, lítt menntað og byggði
töfrakraft sinn á þekkingu og innsæi. En
nútímanornir virðast allar vera velmennt-
að millistéttafólk, sem mér finnst erfitt
að tileinka frumstæðan töframátt.
Ég á líka erfitt með að skilja hvemig
þeirra svokölluðu „Gömlu trúarbrögð",
hafa lifað af í gegnum aldimar, þrátt fyr-
ir hinar miklu ofsóknir og vöntun á skrif-
uðum heimildum. Það virðist ekki trúlegt.
Annars eru margar brezkar stofnanir sem
vilja telja sig hafa fornan uppruna; á
sennilega rætur að rekja til þrár manns-
ins eftir áframhaldi.
Ég lít ekki á nútímanornir sem sérstak-
lega merkilegar, en ég hefi ekkert á móti
þeim. Þær gera engum mein. Ég er sann-
færður um, að þær áttu engan þátt í hin-
um óheillavænlegu atburðum sem urðu í
ónotuðum kirkjum og gömlum grafreit-
um ekki alls fyrir löngu og ollu sem mestu
uppþoti. Ég rannsakaði sjálfur einn eða
tvo hinna ógeðslegu atburða og víst er,
að hver svo sem hefur framið þá, þá hafa
það ekki verið nornir. Nornir halda held-
ur ekki „Svarta messsu“, nema þá í ímynd-
un yfirspenntra fréttaritara. En því miður
er þetta það sem margir vilja helzt lesa
um.
Á hinn bóginn telja nomimar sig geta
með trúarathöfnum sínum, öðlast sálræn-
an kraft til að fremja töfrabrögð. Per-
sónulega held ég að þó að allar nornir
heimsins legðust á eitt, þá gætu þær ekki
iátið sjóða í vatnskatli. Nei, ég get ekki
sannað það, en nornirnar vilja ekki sanna
hið gagnstæða.
Samt sem áður get ég skilið hvað það
er sem dregur fólk að þessari iðju. Það
iðkar trúarathafnir á öld sem enga trú
hefur. Það álítur sig arftaka mikillar af-
leiðingar. Það veit hvernig á að fullnægja
hinni djúpu mannlegu þörf fyrir undur,
en þá þörf höfum við flest okkar. Innst
inni erum við öll alltaf reiðubúin undrum
og störmerkjum.
Núna um daginn fékkst ég til að sýna
nokkrum stúlkum sem vinna í skrifstof-
unni minni, hvernig nornirnar í gamla
daga .voru vanar að stinga brúður með
prjónum. Ég útskýrði fyrir þeim, að það
yrði að gefa brúðunni nafn óvinarins sem
nornin ætlaði að vinna mein. Stúlkurnar
nefndu brúðuna strax eftir manni sem
þeim var öllum illa við. Tveim dögum
seinna kemur þessi sami maður allur
þakinn heft.iplástrum; hann hafði dottið
af hjólinu sínu og lent á göddóttu hand-
riði. „En hræðilegt", sögðu stúlkurnar,
„þú hefðir getað drepið hann“.“
Það er ekkert undarlegt eða óvenjulegt
í fari æðstu kvenprestanna þriggja, sem
Nornirnar hittast alltaf innandyra — naktar.
Myndin er af Patriciu Crowther, æðstapresti
yfir Sheffield og Manchester. Silfurarmbandið
er tákn um stöðu hennar.
ég átti tal við. Allar 3 eru aðlaðandi, gáf-
aðar og traustvekjandi konur, sem tala
um sannfæringu sína, með hinni rólegu
fullvissu skýlausrar trúar. Þær virtust
mjög einlægar og í góðu andlegu jafnvægi.
Það sem ókunnugum gæti komið undar-
lega fyrir sjónir er, hvernig þær virðast
líta á galdra eins og alveg eðlilegan hlut.
Lois Temple er lagleg, dökkeygð kona
um 35 ára, sem býr með manni sínum og
tveim börnum ekki langt frá London. Hún
vinnur hluta úr degi úti. Þar sem hún er
norn vegna arfleifðar, hún erfði kraftinn
frá ömmu sinni sem var spænsk, þá hefur
hún ekki trú á þessari nýju endurvakn-
ingu.
„Nornareglur þjóta nú allsstaðar upp,“
segir hún, „en flestir meðlimir þeirra eru
ekki nornir, heldur alvörulítið fólk í leit
að auði, valdi og nýjungum. Það hefur
enga kennara, ekkert helgivald og veit
ekkert hvað það er að gera.
Mig grunar að helmingur þess fái rang-
ar bækur í bókasöfnum og búi til helgi-
athafnir sínar. Aðrir lesa sennilega réttu
bækurnar og líkja eftir gömlu trúarbrögð-
unum á yfirborðslegan hátt.
Ég þekki sanna norn í mílu fjarlægð.
Nei, ég get ekki sagt yður hvernig. Að
vera fær um að þekkja okkar líkar, er
8 VIKAN 12.TBL.