Vikan - 23.03.1972, Page 16

ÞEGAR
GEYSIR OG
ÞINGVELIIR
RÁKUST Á
FRÁSÖGN EFTIR SVEIN SÆMUNDSSON
MYNDSKREYTING: HALLDÖR PÉTURSSON
En allt í einu breytir hitt skipið um stefnu, og það skiptir engum
togum: Það rekst með heljarafli á stjórnborðssíðu
„Geysis" rétt um stórsiglu. Hárbeitt stefnið sker sundur byrðing
og bönd og gengur inn
Um langan aldur hafa frænd-
þjóðir okkar á Norðurlöndum,
Norðmenn, Svíar og Danir ver-
ið meðal fremstu siglingaþjóða
heimsins.
Farmenn þessara þjóða dvelj-
ast fjarri ættjörðinn’ oft meg-
in manndómsáranna En slíkt
þykir ekki tiltökumál meðal
siglingaþjóðe og á síðari árum
er ýmislegt framkvæmt til þess
að létta farmanninum útlegð-
ina.
Norðurlandabúar hafa alla
tíá, eða frá því sögur hófust
ve'rið sæfarendur, en aðrar rík-
ari og stærri þjóðir urðu fyrri
til að sigla á langleiðum. Þann-
ig yar þáð t. d. að á ofanverðri
nítíjándu öld voru siglingar að
mestu leyti í höndum Englend-
inga og Þjóðverja: Norður-
landabúar sjálfir áttu fá skip
til siglinga yfir Atlantshafið.
Seint á nítjándu öldinni hóf-
ust flutningarnir til Ameríku
í mitt skip ...
fyrir aivc.ru. Alþýða manna í
Evrópu langþreytt á styrjöld-
um og áþján einvaldsherranna,
frétti af „Vínlandi hinu góða“
handan hafsins og þangað fýsti
marga.
Á sjöunda tugi aldarinnar
voru mörg skip í föstum sigl-
ingum með útflytjendur til
Ameríku og þess er getið að
þar á meðal hafi verið tvö
gufuknúin hjólaskip, sem
sigldu eingöngu milli Kaup-
mannahafnar og New York og
tóku í hverri ferð um 2 þús-
und farþega. Ekki þótti aðbún-
aður góður á þessum skipum
og áttu þó farþegar á úthafs-
leiðum fáu góðu að venjast á
þeim tímum. Þessi skip voru
þýzk.
Danir voru fremstir Norður-
landaþjóða í atvinnulegu tilliti
um þ--.sar mundir og. höfðu
meðal annars fyrir nokkru
hafif siglingar til Asíu, þaðan
bárust gersemar miklar til
hinnar dönsku höfuðborgar við
Eyrarsund. Það var því ekki
nema sjálfsagt, að D&nir hefðu
forgöngu um siglingar Norður-
landabúa til Ameríku.
Árið 1878 var um það r^ett
opinberlega, að tímabært væri
að stofna skipafélag til sigl-
inga yfir Atlantshaf. Af stofn-
un félagsins varð síðla næsta
ár og byrjaði félagið starfsemi
sína með því að kaupa nýlegt
skip, sem smíðað. hafði verið
til Asíusiglinga. Þetta skip
hlaut nafnið „Þingvellir", en
skipafélagið hlaut nafnið „Þing-
vallafélagið".
„Es. Þingvellir" þótti- mikið
skip á sinni tíð. Það var byggt
í skipasmíðastöð Burmeister &
Wain í Kaupmannahöfn og
kostaði 360 þúsund ríkisdali.
Þetta var myndarskip með
900 hestafla gufuvél og skrúfu
í stað hjóla, sem fram að þeim
tíma var allt að því eins al-
gengt. Skipið var um 100 metr-
ar á lengd og 2500 lestir að
stærð. Skipið var búið seglum
og eins og tíðkaðist í þá daga,
var yfirbygging mjög lítil, en
möstur og reiði þess meiri. Þess
er sérstaklega getið, að fjögur
vatnsþétt hólf hafi verið í skip-
inu og sérstök dæla fyrir hvert
hólf. Vegna þess að „Þingvell-
ir“ var upphaflega ætlað til
siglinga austur á bóginn þar
sem sjóræningjar létu greipar
sópa, var það útbúið með all-
mörgum fallbyssum og var því
vopnað kaupfar.
Upp úr áramótunum 1880 hóf
„Þingvallafélagið" ferðir milli
Norðurlanda og New York og
hafði í þeim ferðum auk „Þing-
valla“ leiguskipin „Harald“ og
„Asía“. Allt gekk vel í fyrstu,
aðbúnaður á skipum Þingvalla-
' félagsins ' þótti langtum betri
en á öðrum „emigrantaskipun-
16 VIKAN 12.TBL.