Vikan - 23.03.1972, Side 35

ÞjóSleikhússtjéri og eiginkona hans ásamt dætrum þeirra tveimur á heimili þeirra aS Asvallagötu 58. Frá vinstri: Anna Maria, frú SigurTaúg Rósin-
kranz, GuSlaug og GuSlaugur Rósinkranz. Á veggnum er frægt málverk eftir sænska listmálarann Cederström, og sýnir þaS hermenn Karls tólfta
á heimleiS meS hann fallinn.
starfsmönnum. Þar voru aðal-
námsgreinar hagfræði og fé-
lagsfræði, einkum fyrrnefnda
námsgreinin. Samvinnusaga var
þar einnig kennd, en samvinnu-
hreyfingin var þá orðin það öfl-
ug í landinu að bráðnauðsyn-
legt þótti fyrir embættismenn
| og starfsmenn ríkis og bæja að
kunna nokkur skil á henni. Úr
Iþessum skóla útskrifaðist ég
1929 og hélt næsta vetur áfram
námi í sömu greinum í Háskól-
anum í Stokkhólmi.
— Varstu ekki orðinn tals-
verður Svíi eftir allan þennan
tíma hjá þeirri þjóð?
—i Jújú. Mér fannst. þá eig-
inlega að ég ætti engu síður
heima í Svíþjóð en á íslandi.
íslendingar voru þá fáir í
Stokkhólmi; ég held við höfum
ekki verið nema þrír þar við
nám um þær mundir.
— Hvað var efst á baugi í
þjóðmálum Svía þá?
— Það voru verkalýðsmálin.
Hjalmar Branting var þá aðal-
leiðtogi sósíaldemókrata og
mjög umdeildur. Þá voru Vil-
helm Moberg og Sven Stolpe
að koma fram með sínar fyrstu
bækur og auðvitað í uppreisn
gegn eldri rithöfundunum, eins
og venjan er með unga menn.
Ungu rithöíundarnir skrifuðu
mest um þá fátæku í þjóðfé-
laginu, til dæmis tók Ivar Lo-
Johansson fyrir kjör landbún-
aðarverkamanna þeirra er á
sænsku voru kallaðir statarar,
en þeir voru nærri því ánauð-
ugir og áttu við mjög slæm
kjör að búa. Leikhúslífið var
ekki síður 1 blóma en bók-
menntirnar. Ég held ég hafi
sótt svo að segja hverja einustu
sýningu á Oscarteatern, meðan
ég var í Stokkhólmi, en þgr var
þá Gösta Ekmann einn aðal-
leikarinn. Áhugi á leiklist var
mikill og almennur, þannig
komu nemendur í Socialpoli-
tiska Institutet sér ásamt stúd-
entum við háskólann upp leik-
klúbb, og átti ég þátt í stofnun
hans og rekstri. Sá klúbbur var
nógu stórhuga til að taka
Dramaten tvívegis á leigu til
leiksýningar; í fyrra skiptið
var sýnt „Hoppla wir leben“,
eftir Ernst Toller. Aðsóknin var
prýðileg og sýningin hlaut góða
dóma.
—< Hvenær komstu svo heim?
—• 1930, og hóf þá störf sem
kennari við Samvinnuskólann.
Þá innleiddi ég þar, með sam-
þykki skólastjóra, Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu, kennslu í
sænsku í staðinn fyrir dönsku.
Var það í fyrsta sinn, Sem
sænskukennsla var tekin upp í
skóla hér á landi. Mínar ástæð-
ur voru þær að ég var hrifinn
af sænskunni, fannst hún fall-
egra mál en danskan, í öðru
lagi er hún það Norðurlanda-
mál sem flestir tala og þar að
auki var ég þeirrar skoðunar,
og er á því enn, að íslendingar
eigi auðveldara með að læra
sænsku en dönsku. íslenskan á
fleira sameiginlegt með sænsk-
unni og sænski framburðurinn
er miklu auðveldari fyrir ís-
lendinga. Sænskan var síðan
kennd í Samvinnuskólanum
alla tíð meðan hann var í
Reykjavík.
— Þú hefur þá verið náinn
samstarfsmaður Jónasar næstu
árin?
— Já, alveg þangað til ég var
skipaður þjóðleikhússtjóri. Ég
var ritstjóri Samvinnunnar
ásamt Jónasi, og skiptum við
með okkur verkum þannig að
Jónas skrifaði leiðarana en ég
hitt. Svo var ég ráðinn yfir-
kennari Samvinnuskólans og
síðar varaskólastjórS, þar eð
Jónas var önnum kafinn við
Framhald á hls. 42.
12. TBL. VIKAN 35