Vikan - 20.01.1977, Side 46

■■ Mk
WH WB
ý.í

uðverkar
Það á ekki að sætta sig við
höfuðverk sem sjálfsagðar þrautir,
sem ekki sé unnt að vinna bug á.
Lasse Hessel læknir segir okkur,
hvernig við, í flestum tilvikum,
getum komist hjá höfuðverk.
Höfuðverkur er sjúkdómsein-
kenni — ekki neinn sjúkdómur i
sjálfu sér. Hann er raunar eitt
algengasta sjúkdómseinkenni hjá
fólki. Gn það á alls ekki að sœtta sig
við höfuðverk frekar en t.d. krón-
iska sjúkdóma, eins og gikt.
Á nokkrum vinnustöðum er talið,
að um það bil 1 af hverjum 5 veik-
indadögum starfsfólksins, sé vegna
höfuðverks. Og ekki nóg með það,
þeir sem umgangast sjúklinginn
líða líka. Sá sem líður af höfuðverk
er ekki til sérstakrar ánœgju fyrir
fjölskyldu og vini.
Ef þið þjáist af höfuðverk, er
nauðsynlegt að gera sér grein fyrir,
hvað veldur honum, og þegar þið
vitið orsökina fyrir verknum, þarf
að vinna bug á sjúkleikanum og þið
verðið frísk fyrir fullt og allt.
Það er bjarnargreiði að lœkna
alltaf verkinn, þið verðið að vita
ástæðuna fyrir honum. Þið eigið að
finna það sem orsakar einkennin.
Annars verðið þið í hópi þeirra, sem
mánuð eftir mánuð og ár eftir ár
reyna að slá á höfuðþrautirnar með
deyfandi og kvalastillandi pillum.
Það væri jafn rangt og ef þið
deyfðuð öll sjúkdómseinkenni, sem
gerðu vart við sig. Botnlangabólga
læknast ekki þó tekið sé inn
kvalastillandi lyf, þannig að ekki
verki lengur i magann.
Orsök sjúkdómsins er enn til
staðar, og einkennin — magaverkur
eða höfuðverkur — koma aftur,
þegar pOlumar hætta að verka.
Næstu minúturnar leikum við
leynOögreglu. Sakamálasagan er
samin: Þið eruð leynilögreglumar,
sem eigið að koma upp um söku-
dólginn, orsökina fyrir höfuðverkn-
um, sem hrjáir ykkur. Kannski
ráðið þið sjáif við sökudólginn,
e.t.v. þarf læknirinn ykkar að
hjálpa tO. En fyrsta verkefnið er að
finna hinn seka.
1. Vöðvagikt
Þessi tegund höfuðþrauta er venju-
lega staðbundin; mann verkjar ekki
í allt höfuðið. Verkurinn er verstur á
morgnana, skánar er líður á daginn,
en versnar aftur seinnipartinn, þeg-
ar maður er farinn að þreytast.
Kuldi og trekkur eykur á verkinn.
Meðferðin er auðvitað að fjarlægja
vöðvagOctina, og er það gert með
nuddi og leikfimi.
2. Migræne.
Verknum fylgir oft ógleði og svimi
og er oftast verstur á morgnana, er
algengur eftir streitu. Hægt er að
koma í veg fyrir höfuðverkinn m.a.
með því að sofa með hátt undir
höfði, þannig má koma í veg fyrir
útvikkun heilaæðanna, sem m.a.
orsakar migræne.
Meðferð: Fjallað verður nánar um
migræne síðar.
3. Ennis- og kjálkaholubólgur.
em orsök höfuðþrauta. Margt fólk
er með krónískar bólgur i ennis- og
kjálkaholum án þess að vita það.
Höfuðverkurinn versnar við það að
lúta fram, og ef bankað er á sýktu
holuna með fingri, verkjar mann.
Eins er húðin afar viðkvæm fyrir
snertingu.
Meðferð: Farið tO háls- nef- og
eyrnasérfræðings, hann sér um að
losa ykkur við kvOlann.
4. Tannpína
veldur mjög oft höfuðverk, og
auðvitað leitið þið tannlæknis hið
fyrsta, ef ykkur grunar, að sú sé
raunin.
5. Augnsjúkdómar.
Oft er það svo, að fók þarf aðeins að
fá gleraugu, og þegar úr þvi er
bætt, hverfur oftast hinn þráláti
höfuðverkur fyrir fullt og allt.
Meðferð: Sjónpróf hjá augnlækni.
6. Eymaverkur.
Það getur verið um þrýsting að
ræða vegna eyrnamergs, sem
myndað hefur tappa, eða vegna að-
skotahluta í eyra. Það má ekki
hreinsa úr eyrunum með vattpinna,
þá ýtist mergurinn innar, að hljóð-
himnunni. Það á að nægja að
hreinsa ytra eyrað með þvottaklút.
Eymagöngin halda sér hrein af
sjálfu sér.
Meðferð annast læknir.
7. Of hár blóðþrýstingur.
Höfuðverkurinn er um allt höfuðið,
þungur, þrúgandi verkur. Hann
versnar við likamlega áreynslu og
geðbrigði.
Meðferðina útskýrir læknirinn ykk-
ar, sem gefur lyf og ráðleggur um
mataræði, ef þið eruð of þung.
8. BlóðIeysi.
Dúndrandi höfuðverkur, þreyta og
svimi fylgir. Orsökin oftast járn-
skortur í fæðunni.
Meðferð: Aukið járn í fæðunni.
9. Sálrænn höfuðverkur
fylgir þunglyndi og streitu. Versnar
við þreytu.
Meðferð annast læknir.
10. Eitrun
venjulega af völdum áfengis,
tóbaks, súrefnisskorts, blýs og
arseniks.
Meðferð: Höfuðverkjartöflur í væg-
ari tOfellum, læknishjálp við erfið-
ari tOfellum. Um áfengi gildir eins
og flestir vita, að lítið magn skaðar
ekki, of mikið getur verið skelfOegt.
10 algengustu orsakir höfuðverks.
1. Vöðvagikt
2. Migræne
3. Ennis- og kjálkaholubólgur
4. Tannpína
5. Augnsjúkdómar
6. Eymaverkur
7. Of hár blóðþrýstingur
8. Blóðleysi
9. Sálrænn höfuðverkur
10. Eitrun
Auk þessara orsaka er einnig
langur listi sjaldgæfra orsaka, sem
ekki er ástæða til að nefna hér.
Áður en þið farið til læknis ættuð
þið — bæði ykkar vegna og
læknisins — að setjast niður og
svara eftirfarandi spurningum:
1. Hve lengi hefur höfuðverkur-
inn varað? Kom hann eftir slys
eða óhapp?
2. Hve oft fáið þið höfuðverk?
3. Hve lengi varir kastið?
4. Hvar situr verkurinn?
5. Hvað veldur höfuðverknum?
Kemur hann alltaf við vissar
aðstæður eða í sambandi við >
ákveðna hluti eins og hita, !
kulda, vinnu, áhyggjur, blæð- ‘
ingar, hósta o.s.frv.? >
i
i
46VIKAN 3. TBL.