Vikan - 05.12.1985, Side 17

ég vinn sem leiðsögumaður á
sumrin — þá fékk ég skilaboð um
að hringja til Reykjavíkur. Þá var
það Rauði krossinn sem spurði
mig hvort ég væri tilbúinn aö
skella mér til Súdan eftir nokkra
daga. Ég samþykkti það og eftir
nokkra daga var ég kominn til
Reykjavíkur í bólusetningar og
þannig, og síðan af stað.
Ég hafði aðsetur í höfuðborg
Súdan, Kartúm, en þurfti alltaf að
fara í flóttamannabúðirnar að
fylgjast með. Þar var heilt lið frá
Sviss, læknir, hjúkrunarkona og
starfsmenn sem sáu um flótta-
mannabúöirnar á stað sem heitir
Kassala, rétt við landamæri
Eþíópíu og Súdan. Við eða þau
sáu þarna um 100 þúsund manns
eða rúmlega það.
Hjálparstarfið gekk mjög vel
hjá okkur. Ástandið þarna var
miklu betra þá en það er núna,
eftir því sem mér er sagt. Eg held
að við höfum náð ágætis árangri.
Svissneski læknirinn, sem sá um
búðirnar, var algjör snillingur en
það eru ekki nema einstöku menn
sem ná verulegum árangri. Hann
kenndi innfæddum að lækna al-
gengustu pestir eins og malaríu,
sem er það helsta sem hrjáir fólk-
ið, og lét þá svo koma með annað,
sem þeir gátu ekki læknað sjálfir,
til sín. Þannig gat hann séð um all-
an þennan fjölda. Þeir innfæddu
voru orðnir sérfræðingar í að
lækna sjálfa sig. Þeir fengu lyf og
annað og kannski hlustunarpípur
til að vera svolítið læknislegir og
voru hæstánægöir með það.
Það má segja aö Níl skipti
landinu alveg í tvennt. Viö gátum
ekið eftir góðum vegi alveg að
búðunum en þaö er eini malbikaði
vegurinn í landinu. En þar sem
mesti vandinn er núna í Súdan er
allt annars staðar í landinu, á
miklu strjálbýlli svæðum sem eru
óskaplega erfið yfirferðar.
Eyðimörkin í norð-vesturhluta
landsins stækkar um 7—10 km á
hverju ári og það hefur í för með
sér óskapleg vandamál.
En hvað ég gerði á jólunum, ég
man það varla. Ég verð að taka
fram gömlu minnisbókina mína til
að sjá þaö. Maður var nú alltaf
eitthvað að bralla á hverjum degi.
Þetta var rosalega mikiö starf og
ég var einn. Því mátti ég aldrei
stoppa án þess að allt yrði yfirfullt
aö gera og ég var ekkert að taka
mér frí yfir jólin fremur en á öðr-
umtímum.
Ég sé þó aö ég hef tekið mér frí
um eftirmiðdaginn 24. desember.
Hann bar upp á föstudag og það er
þannig í Súdan að föstudagarnir
eru eins og sunnudagarnir hjá
okkur. Þetta er múhameðstrúar-
ríki og sunnudagarnir þar rétt
eins og hverjir aðrir dagar. Fyrst
þegar ég kom út byrjaði ég á því
aö ætla að taka frí á sunnudögum.
En það er unnið þarna frá sex á
morgnana til hádegis, en þá fara
allir að sofa og dagurinn er búinn.
Ef maður notar ekki vinnudaginn
eins og hinir kemur maður engu i
verk og því fór ég fljótlega að
halda föstudaginn heilagan í stað-
inn fyrir sunnudaginn eins og hin-
ir. Ef 24. desember hefði ekki
borið upp á föstudag hefði ég
sjálfsagt ekkert haldið upp á
hann. Ég sé hér í bókinni að ég hef
notað síðdegiö til að fara niður aö
stíflugarði við Hvítu-Níl og er ein
fyrsta stíflan sem byggð var við
Nílarfljót áriö 1930.
Aöaljólahaldið hjá mér, ef svo má
segja, var síðan þann 26. des-
ember. Þá vill svo til að innfæddir
halda upp á fæðingardag
Múhameðs. Sú hátíð líktist mest
17. júní hjá okkur. Það voru sett
upp sölutjöld og seldur sleiki-
brjóstsykur og alls kyns fyrir
krakka. Þaö voru líka sett upp
stór tjöld þar sem hinir ýmsu ætt-
bálkar í landinu sýndu sína siöi og
dansa. Þetta var geysilega mikil
útihátíð.
Ég man ekkert sérstaklega
eftir því að hafa þjáðst af heimþrá
um jólin, og þó. Ég minnist þess
að hafa hugsað hvað nú væri að
gerast heima þennan dag, en
umhverfið var eins ójólalegt og
hugsast gat, brennandi sólskin og
hiti.
Eina jólahaldið, sem ég varð
var við, var í alls konar klúbbum
útlendinga í borginni. Það var
þarna þýskur klúbbur, amerískur
klúbbur og breskur klúbbur. I
þessum klúbbum voru haldin jól,
þar voru jólatré og drukkinn að-
eins meiri bjór en venjulega. En
ég sóttist ekkert eftir því að kom-
ast inn í þessa klúbba. Ég tók þá
stefnu strax í byrjun að reyna
frekar að kynnast innfæddum en
einhverjum Ameríkönum eða
Þjóðverjum. Ég kynntist vel
siðum innfæddra miðaö við marga
áekki lengri tíma.
Ég var þarna með „reddara” á
mínum snærum. Hann var sonur
eins af stofnendum stjórnmála-
flokks sem haföi gert Súdan að
sjálfstæðu ríki og naut sambanda
föður síns. Hann þurfti ekki annað
en að segja hver hann væri og þá
opnuöust honum margar dyr. Við
borguðum þessum manni gott
kaup og það var stundum veriö að
fjasa yfir því, en hann marg-
margborgaði sig því hann redd-
aði ótrúlegustu hlutum. Ég var oft
heima hjá honum og hann kynnti
mig fyrir allri sinni fjölskyldu og
það fannst mér miklu meira
spennandi en fara í útlendinga-
klúbbana.
Það var hægt að lifa þarna í
borginni annars vegar meö því að
fara að borða á fínum hótelum,
eins og Hilton hótelinu, og eyöa
öllum dagpeningunum sínum eða
þá að gera eins og innfæddir og
fara niður að Nílarfljóti. Þar var
veiddur fiskur við bakkann og
uppi á bakkanum voru menn með
stórar pönnur yfir eldi. Þarna var
hægt aö kaupa sér fisk fyrir svona
tíkall, sitja í sandinum, slappa
aðeins af og hlusta á tam tam
trommur. Fiskurinn er hinn frægi
Nílarkarpi sem er ekki ósvipaður
íslenska karfanum og geysilega
góður fiskur. Þarna var ekkert
verið að hafa fyrir því að þvo
diska eða pönnur. Maöur boröar
allt með höndunum og passar sig
að nota aldrei vinstri höndina, hún
er bara til annars! Jólamaturinn
minn þessi jól hefur líklegast
verið eitthvað í líkingu við þetta.
JÓl
á lista-
söfnum
New York
borgar
Svala Sigurleifsdóttir
myndlistarmaður var við
nám í New York og dvaldi
þar yfir jólin 1983. Hún
eyddi jólunum að mestu á
listasöfnum borgarinnar.
Hún fékk ekki slökkvilið
borgarinnar í heimsókn
eins og aðrir íslenskir
námsmenn í borginni því
hún steikti ekki lamba-
hrygg í gasofni. Hún segir
líka frá jólum í smábænum
Taos í Nýju Mexíkó í
Bandaríkjunum og frá
tilraunum sínum til að
bera þarlendum svið.
Trúhneigð mín er verulega tak-
mörkuð þannig að ég fór ekki til
kirkju á jólunum í New York. Um
seinustu jól fór ég með fjölskyld-
unni í Bessastaðakirkju. Prestur-
inn var að segja frá einmanaleg-
um jólum sem hann átti í Kanada.
Ég fékk vott af sektarkennd þegar
ég fór að hugsa um hvað ég var of-
boðslega lítið einmana á þessum
jólum úti í New York árið áður.
Það var dýrðlegur tími.
Ég var alla daga á söfnum og í
sýningarsölum að skoða myndir
og svo málaði ég mínar eigin
myndir á kvöldin. Söfnin voru opin
öll jólin nema á jóladag. Það er
fjöldi fólks sem kemur til New
York á jóluin og páskum eingöngu
til að skoða sýningar. Þótt ég sé
svo til trúlaus þá má kannski færa
myndlistaráhuga á einhvern hátt
yfir á trúhneigö. Ef guðdómsins er
ekki aö leita í sköpun þá veit ég
ekki hvar hann ætti aö vera að
finna. En auövitaö eru þessar
myndir, sem ég var aö skoða,
fæstar trúarlegar myndir.
Hátíð gripdeildarmanna
Ástæðan fyrir því að ég var úti í
New York var sú að ég var þar í
49> tbl. Vikan 17