Vikan - 05.12.1985, Blaðsíða 19

Mexíkó. Þá var ég við nám í Den-
ver í Coloradofylki. Það voru
mjög skemmtileg jól. Taos er bær
með álíka marga íbúa og ísa-
fjörður en þaðan er ég. En í Taos
eru um 100 gallerí og mikið af alls
konar list. Enda er þetta fræg
listamannanýlenda. Jafnvel popp-
arar eins og Bob Dylan eiga þarna
hús. Það er oft eins og íslendingar
álíti Bandaríkin samsafn af skýja-
kljúfum sem nái frá New York til
Los Angeles með nokkrum hveiti-
ökrum hér og þar á milli. En þessi
smábær, Taos, er gott dæmi um
fjölbreytileikann í Bandaríkjun-
um. Hvítir eru minnihlutahópur í
Taos. Meirihlutinn samanstendur
af spænskumælandi fólki, komnu
af spænskum innflytjendum, og
svo innfæddum indíánum. Húsin
nefnast adobe og eru úr leir og
grasi.
Þarna í Taos bjó ég hjá fjöl-
skyldu skólasystur minnar. Þetta
var mjög hress fjölskylda.
Mamman málaöi. Krakkarnir
spiluðu á trompet, fiðlu og píanó
og karlinn spilaði á bassa. Ég lét
mig hafa það að troða upp með
honum á Taos Inn. Hann spilaði
þar oft með þjóðlagasöngvurum.
Ég spilaði á gítar og raulaði Á
Sprengisandi og Suðurnesjamenn
og þannig. Viö æfðum þetta stíft
heima. Mér finnst þetta ferlega
fyndiö þegar ég hugsa um það
núna. Það bað einhver sænsk kona
um lag eftir Bellman og það eina
sem ég kunni var Gamli Nói.
Söngskráin var nú ekki sérlega
löng.
Fjölskyldufaðirinn vann hjá
landbúnaðarráðuneytinu eöa ein-
hverju svoleiðis og þekkti vel inn-
fædda. Til dæmis sá hann til þess
aö okkur var boðið á litlu jólin í
indíánabarnaskólanum. Það var
æði. Þegar krakkarnir koma í
skólann kunna þeir ekki stakt orð í
ensku, tala bara móöurmálið sem
ég kann ekki að nefna. Þeir döns-
Hús indíána i Taos i Nýju-Mexikó.
uðu þarna hefðbundna dansa í
æðislegum múnderingum og
sungu á sínu máli. Flestir
indíánarnir búa inni í dalnum, við
á sem rennur um dalinn. Aðalhús-
ið nefnist þar Taos Pueblo og er
svona ieirhús. En mér virtist þaö
líkjast frumstæðri blokk. Þetta
hús var byggt um 1100 og hefur því
verið í notkun í átta aldir. Á jólun-
um var hátíð sem viö fórum á hjá
indíánunum, alveg meiri háttar.
Þeir dönsuðu um miðnætti með
elda og gekk mikið á. Trumbu-
slátturinn var stórfengleg tónlist.
Þótt indíánarnir séu kristnir halda
þeir sínum fornu siðum. Það eru
margar fallegar kirkjur byggðar
þarna úr leir. Aðalkirkjan er
þekkt um öll Bandaríkin. Helstu
ljósmyndarar og margir mynd-
listarmenn hafa myndað þessa
kirkju. Ég hef séð þeim myndum
raðað þannig að myndirnar virt-
ust sem eins konar listræn yfirlýs-
ing frá hendi hvers listamanns.
Þessi fjölskylda, sem ég var
hjá, hafði áður búið í miðríkjunum
og hélt upp á jólin með hefðbundn-
um hætti. Þaö var bakað, húsið
skreytt og sett upp jólatré. Á jóla-
dagsmorgun voru jólapakkar
undir jólatrénu og þann dag var
fínn jólamatur þorðaður.
Við fórum í kirkju á jóladag.
Þau tilheyra Presbyterian-kirkj-
unni og í messunni þeirri voru
engir indíánar og fáir spænsku-
mælandi heldur aðallega hvítir og
enskumælandi, þeir skást stæðu í
bænum. Þessi guðsþjónusta var
ósköp lík þeirri í lúterskum
kirkjum hér heima.
Eitt af því sem tíðkast fyrir jólin
í Bandaríkjunum er að börn og
unglingar taka sig saman og
syngja jólasálma fyrir utan hús
fólks. Mér fannst þetta jaðra við
f járkúgun. Ég fór með krökkunum
á heimilinu og hópi ungs fólks úr
Presbyterian-söfnuðinum á ein-
hverjum trukkum sem keyrt
var í loftinu milli húsa og síðan
var sungið. Söngurinn var nú
heldur misjafn. Og ég hálfvor-
kenndi fólkinu að fá þennan lýð
kyrjandi hjartnæma sálma fyrir
utan og þurfa að borga fyrir.
Þegar ég sá kvikmyndina Foot-
loose minnti hún mig á þessar
söngferðir.
Fjölskyldan ætlaðist til þess að
ég eldaði íslenskan jólamat. Ég
kunni ekki við að reyna að reykja
lambakjöt á staðnum þannig að ég
fékk þau til panta lambshausa.
Það var nú mál. Þeir voru
pantaðir í stórmarkaöi og komu
nokkrum dögum seinna, án húðar,
hræðilega ógeðslegir. Ég sveið
hausana á útigrilli úti í garði. Þaö
var auðvitað enga ull af að svíða
en ég hélt að eldurinn skipti máli
upp á bragöið. Síðan voru
hausarnir sagaðir sundur og
soðnir í potti. Ég bjó til rófustöppu
og allt, en f jölskyldan var ofsalega
södd þegar átti að hefja máltíðina.
Til að reyna aö bjarga málinu bjó
ég til sviðasultu en ég held að ég
hafi borðað þetta allt ein. Það var
meira brunabragð af þessum
sviðum en ég á að venjast en þetta
var ekkert svo skuggalegt, ekki
verra en tacos, þessi mexíkanski
réttur sem var þarna alla daga á
boröum og brenndi mann niður í
skeifugörn.
Þessi tvenn jól, sem ég hef átt í
Bandaríkjunum, voru mjög ólík
en ágæt hvor með sínum hætti. Þó
tek ég myndaskoðunarjól í New
York fram yfir þau í Taos.
49. tbl. Vikan 19