Vikan - 30.04.1992, Blaðsíða 56

JÓNA RÚNA KVARAN SKRIFAR
vegna getur skyggni eins og elst af börnum og jafn-
vel stöövast alveg um fimm eða sex ára aldurinn.
Þannig getur þessi næma skyggni sonar þíns
breyst við þennan tiltekna aldur og jafnvel stöðvast
þannig að hann haldi einhverju almennu næmi en
skyggnin stöðvist. Málið er nefnilega aö ef um
erfðaþætti er að ræða, tengda mögulegum dular-
gáfum hans, er heldur ósennilegt að hann tapi
þeim. Þær geta þó hæglega tekið á sig margþættar
myndir og öðruvísi með aldrinum. Smábörn, sem
eru skyggn á fyrstu árum, eru það sjaldan sem full-
orðnar manneskjur nema um sé að ræða sérgáfu
viðkomandi sem er það umfangsmikil að hún hverf-
ur ekki þó fólk fegið vildi.
DULARGÁFUR EKKI HÆTTULEGAR
Þú spyrð hvort dulargáfur geti verið börnum hættu-
legar. Það er heldur ósennilegt en aftur á móti geta
þær orkað tvímælis ef þær gera börnin óörugg og
kannski hrædd. Á móti því má segja sem svo: Yrði
ekki sama barn skelkað ef það mætti lifandi ókunn-
ugri manneskju sem enginn ætti von á við sömu að-
stæður? Eins er að ef þeir sem ekki sjá það sama
og barnið fyllast skelfingu við sýn barnsins má ör-
ugglega gefa sér að sá ótti geti auðveldlega færst
yfir á barnið og aukið hræðslu þess, hafi hún verið
til staðar fyrir. Best er því að bregðast með ró við
því sem barnið sér og láta það fremur finna að ekki
sé neitt óeðlilegt á ferðinni. Jafnframt má benda því
á að viðkomandi muni fara heim til sín aftur, vænt-
anlega eftir að hafa verið stutta stund I heimsókn.
Allt sem viðkemur hegðunar- og reynsluferli
skyggnra barna á að fjalla um á sem eðlilegastan
og afslappaðastan máta þannig að ekki sé gerður
úlfaldi úr mýflugu. Sannleikurinn er nefnilega sá að
það sem börnum reynist oftast erfitt, þegar um
skyggni er að ræða, er að þau átta sig á að eitthvað
kunni að vera öðruvísi tengt persónunni sem þau
sjá, en dettur fæstum í hug að þau séu ein um
skynjunina eða sýnina. Þegar þau fá svo ekki
skynsamlegar undirtektir tengdar skyggni sinni
verða þau eins og ein eitt augnablik og geta fyllst
hræðslu og mikilli óöryggistilfinningu.
ÓREGLA ÓÆSKILEG FYRIR SÁLRÆNA
Hættur mikils næmis liggja í sjálfu sér ekki I því sem
slíku heldur mun frekar í því að þessum börnum
ætti aldrei að misbjóða með ótæpilegu aukaálagi, til
dæmis tengdu drykkjuskap eða hvimleiðri nei-
kvæðni foreldris eða annarra heimilisfastra. Gott er
að þessi börn gangi með kristskross um hálsinn. Ef
þau eru pirruð eða neikvæð er best að hjálpa þeim
fremur út úr þannig andlegu öfugstreymi heldur en
að viðhalda því hugsanlega með því að munn-
höggvast við þau eða brigsla þeim um meiri háttar
misgjörðir ef þeim gengur illa að stjórna innri líðan
sinni jákvætt.
Besti stuðningurinn, þegar til alls er tekið, er að
sættast á barnið eins og það er, en ekki endilega
óska því annars konar persónuleika. Jafnframt þarf
að veita því tækifæri til að tjá tveggja heima sjón
sína án þess að gert sé lítið úr henni og hún vanvirt
eða tortryggð. Eins er gott að sálrænt barn fái eins
mikla og staðgóða trúarlega uppfræðslu og hægt
er. Það skerpir siðgæðisvitund þess og gerir það
óneitanlega öruggara. Einnig er gott að það búi við
innri ró og frið foreldra sinna og sé ekki ásakað um
uppgerð þegar það er að deila skyggni sinni með
sínum.
Eins þurfa foreldrar ekki að óttast það sem börnin
þeirra kunna að sjá. Það er undantekningarlaust
einhver kærleiksrík persóna sem venjulegast óvart
getur þó gert barnið hrætt augnablikið sem hún er
að birtast og þá sér í lagi rétt á meðan það er að
átta sig á að viðkomandi er á svæðinu.
DULARGÁFUR ERU MEÐFÆDDIR
EÐLISÞÆTTIR
Skyggni er því miður ekki hægt að taka af börnum
en það er vissulega hægt að biðja um guðlega
vernd fyrir barnið, sem oftar en ekki sjálfkrafa eins
og hamlar ótæpilegri sjón á þá sem eru farnir. Ég er
ekki í vafa um að með hjálp þeirra sem eru englar í
þjónustu kærleikans og þá jafnframt Drottins má, ef
við biðjum um það, hjálpa og auðvelda jarðbundinni
veru sem birtist óþarflega oft barni eða öðrum á
jörðinni aö finna frið og sátt í sínum nýju heimkynn-
um, án mikils sambands við ástvini á jörðinni, sem
veldur þeim óþægindum eins og ykkar fjölskyldu
greinilega.
Við missum náttúrlega hvorki þörf né löngun til
að vera samvistum við þá sem við elskum, hvort
sem við erum hérna megin grafar eða hinum megin.
Þeir sem eru sálrænir verða oftar en ekki andlega
rikir ef þeir nota þessa innri krafta á jákvæðan og
kærleiksríkan máta. Því er heldur ósennilegt að ef
þannig er ástatt innra með þeim, einmitt vegna fjöl-
skrúðugra skynjana og innri upplifana sem eru dul-
rænar, að þeir vilji missa þessi sérstöku tengsl á
milli heimanna.
I menningu hinna ýmsu þjóða hafa sálrænir hæfi-
leikar frá alda öðli verið í hávegum hafðir enda geta
þeir reynst mikil gæfa fyrir þá sem fá þá I vöggugjöf
og ekkert síður geta jöeir reynst þeim sem verða
þeirra aðnjótandi til góðs og mögulegrar blessunar.
Séu þeir notaðir til leiðsagnar og ábendinga fyrir þá
sem sjá ekki leið út úr einhvers konar öngstrætum
en eru þó heilbrigðir og réttsýnir er það óneitanlega
blessun ef aðrar og hefðbundnari leiðir til léttis
þrýtur. Það að geta einmitt átt kost á stuðningi
þeirra sem búa yfir yfirskilvitlegum hæfileikum sjálf-
um sér til góðs við vissar aðstæður getur verið mikil
blessun.
Eða eins og þreytti trúboðinn sagði eitt sinni og
meinti það svo innilega. „Elskurnar mínar, öllu má
ofgera, en það breytir því ekki að séum við kom-
in í vissan vanda og viss um að í því leyndar-
dómsfulla geti partur af gæfu okkar legið, þá
einfaldlega reynum við á það sem í þokunni býr.
Séum við sæmilega vel viti borin og ekkert sem
bendir til að við gleypum allt hrátt sem fullyrt er
og okkur sagt frá, er öllu óhætt. Sem sagt, allt er
ágætt í sæmilega góðu hófi, jafnvel það
óræðna, „halelúja, amen,“ svo fremi að það sé
jákvætt og kærleikshvetjandi fyrir hinn venju-
lega mann.“
Guð verndi ykkur hjónin og vísi ykkur veg gæfu
og góðleika sem gerir ykkur kleift að styðja son ykk-
ar við sem flestar aðstæður og þessar sálrænu lika.
Með vinsemd, Jóna Rúna.
INNSAE ISNEISTAR
Sviksemi
Fláræði er oftast tengt tvö-
földu siögæði eða
hreinni og klárri sið-
blindu sem náttúrlega er sið-
gæðisbrestur í verstu mynd.
Ef við erum svo illa sett sið-
ferðislega að viö greinum ekki
mun á réttu og röngu atferli
erum við ákaflega líkleg til að
valda sjálfum okkur og öðrum
tjóni fyrr eða síðar. Slíkt svik-
semistjón getur tekiö á sig
ótrúlegar myndir og kemur
fram í flestu því sem við tökum
okkur fyrir hendur og varðar
síðan flesta þá sem við eigum
samneyti við í stóru sem smáu
og andlegu sem efnislegu til-
liti.
Lævísi kemur oftar en ekki
fram í hvers kyns viðskiptum
þar sem gerandinn velur og út-
hugsar leiðir sem eru afsiðað-
ar til að gera sinn hlut kannski
sem ríflegastan og bestan.
Best er að hafa gífurlegan
vara á sér í öllum þeim við-
skiptum sem tengjast einstakl-
ingum sem við þekkjum ekki
og vitum ekki hvernig hafa
staðið sig í viðskiptalegu tilliti
tengdu veraldlegum eignum.
Það er nefnilega heldur óhent-
ugt þeim sem treystir og trúir á
heilindi og drengskap sam-
ferðafólks síns að uppgötva
að sviksamlega hefur veriö
staðið að gerðum samningum.
Öll sviksemi sem tengist til-
finningum okkar er mjög
óskemmtileg og reyndar
býsna sársaukafull og oftar en
ekki illbætanleg nema með
miklum siðferðisstuðningi ann-
arra og ögn jákvæðari ein-
staklinga. Ótrúmennska í
sambúð getur verið skaðvæn-
leg þeim sem svikinn er, sér i
lagi ef viðkomandi hefur áður
treyst og trúað lífsförunaut
sínum og uppgötvar svo að sá
hinn sami er ekki við eina fjöl-
ina felldur í ástarmálum.
Það er ótrúlegt ferli von-
brigða og annars konar sár-
inda sem sá fer í gegnum sem
svikinn hefur verið í þannig
málum. Börn sem til dæmis al-
ast upp við það að foreldrar
þeirra eru meira en í meöal-
lagi lævísir verða oftast sjálf,
þó síðar verði, mjög afhuga
hvers kyns fláræði, þó vissu-
lega sanni dæmin aö þau geta
því miður líka gerst spor-
göngumenn foreldra sinna og
tekið upp atferli sem er bæöi
hyskið og siðlaust þannig að
Lævísi
kemur oftar
en ekki
fram í
hvers kyns
viðskiptum
þar sem
gerandinn
velur og út-
hugsar
leiðir sem
eru afsið-
aöar...
þau hreinlega svíki bara til að
svíkja, þó ekki sé neinn sýni-
legur tilgangur sem undirstrik-
ar einhvern ávinnig af laun-
ráðunum.
Við foreldrarnir verðum að
gera okkur fulla grein fyrir því
að þannig sviksamt óstöðug-
lyndi okkar hefur alltaf áhrif og
ekki síst á heilindi manngildis
barnanna okkar og hamlar
venjulegast möguleikum á
gæfuríkri framtíð þeirra. Þess
vegna er óhætt að fullyrða að
barn sem í uppvextinum býr
við áreiðanleika og staðfestu
foreldris í samskiptum við það
er betur búið siðferðislega og
almennt andlega undir framtíö
sína en til dæmis barn sem
hefur kannski frá upphafi verið
svikið og beitt blekkingum
hvers konar.
Heiðarleiki og trúmennska
eru eðlisþættir sem eru heilla-
drjúgir fólki en lævísi og hvers
kyns fláræði alvarlegir hegð-
unarannmarkar í fasi og fram-
komu fólks og valda venjuleg-
ast hinum mestu vonbrigðum
og öðrum sárindum og hana
nú. □
56 VIKAN 9. TBL. 1992