Vikan - 26.08.1993, Blaðsíða 19

RITSTJÓRA VÍSIS UM RITSTÖRF OG STJÓRNMÁL
aö innrásin væri hafin. Ég átti
ekki bíl um þessar mundir en svo
vel vildi til aö mágur minn hafði
lánað mér bíl sinn kvöldið áður.
Er ekki um það að spyrja að ég
þaut út og ók rakleiðis upp í Fé-
lagsprentsmiðjuna viö Ingólfs-
stræti þar sem blaðið var prent-
að, kveikti á gasinu undir blýpott-
um tveggja setningarvéla - öld
offsettækninnar var enn langt
undan - og hraðaði mér síðan til
að sækja tvo prentara sem verið
höföu í „samsærinu" og þagaö
vandlega um það eins og aðrir.
Klukkan sjö var svo allt komið í
fullan gang og um klukkan átta
kom blaðið „heitt" úr pressunni en
þá voru árrisulir menn þegar bún-
ir að heyra fréttina í Ríkisútvarp-
inu og biðu fullir eftirvæntingar
viö dyrnar á afgreiðslunni sem
var sambyggð prentsmiðjunni.
Pressan hafði vart undan eftir-
spurninni en eitt var gert til að
stríða vinunum á Mogga. Viö
sendum strák til að selja blaöið
fyrir framan afgreiðslu þess og
fannst ýmsum á þeim bæ það
súrt í broti en við því var auðvitað
ekkert að gera.
Vinur minn, Gordon A. Saþine,
foringi í ameríska hernum, sem
vann við að ritskoða bréf her-
manna og gæta þess að þeir
skrifuðu ekki vinum og vanda-
mönnum neitt sem gæti orðið ó-
vinunum aö liði ef það bærist of
langt, kom oft til okkar á Vísi um
þessar mundir enda hafði hann
verið blaðamaður fyrir stríð. Hann
fylgdist með því sem við vorum
að „þralla", samdi síðan grein um
þetta aukablað og birtist hún í
The Quill, tímariti bandarískra rit-
stjóra og blaðamanna.
Það var margt sem maður
gerði sér til gamans á þessum
árum og vorum við stundum aö
glettast við kollegana á hinum
blöðunum, ekki síst á Mogganum.
MOGGI Í GILDRU
Þannig var aö Vísir fékk fréttir frá
United Press sem var án nokkurs
vafa besta fréttastofan um þær
mundir. Mogginn hafði Reuter,
viröulega fréttastofu en þunglama-
lega í samanburði við UP. Mér
fannst það oft ansi keimlíkt sem
birtist í Mogga daginn eftir að Visir
hafði birt góða UP-frétt og einu
sinni lagöi ég gildru fyrir þá. Það
var árið 1939. Finnar áttu að halda
ólympíuleikana árið eftir. Samdi
ég frétt um að þeir væru að hugsa
um að hætta undirbúningi leik-
anna þar sem svo ófriðvænlegt
væri í álfunni. Sams konar frétt
birtist svo í Mogga daginn eftir,
mér til sérstakrar skemmtunar.
Vorið 1946 - réttu ári frá lokum
stríðsins - fórum við Jón Magn-
ússon, fréttastjóri útvarpsins, og
Thorolf Smith hjá Alþýðublaðinu
suður um allt Þýskaland, Austur-
ríki og Tékkóslóvakíu. Tildrög
ferðarinnar voru þau að Lúðvig
Guðmundsson skólastjóri var að
undirbúa ferð á vegum Rauöa
kross íslands og bauð okkur að
slást í förina með sér. Hann hafði
þegar farið eina slika ferð til meg-
inlandsins í leit aö íslendingum til
að hjálpa þeim áleiðis heim um
Kaupmannahöfn. Lúövig átti á-
gætan bíl, amerískan, af Hudson-
gerð, og var hann sendur til
Kaupmannahafnar svo aö hægt
væri að nota hann í ferðinni en
þar sem við vorum þrír frétta-
mennirnir auk Lúövigs og eigin-
konu hans, Sigríðar Hallgríms-
dóttur, sáum við að það væri of
lítiö að hafa aðeins eitt ökutæki.
Viö brugðum því á það ráö að
leita að manni sem gæti lagt til
hentugan bil og vildi slást í förina
sem ekill. Sá sem varð fyrir valinu
var Gunnar Ingvarsson sem var
Hafnfirðingur og átti hann jeppa.
Segir ekki af ferðum okkar fyrr
en við lögðum upp frá Kaup-
mannahöfn og ókum til Korsör og
tókum ferjuna yfir Stórabelti til
Nýborgar. Þaðan var svo ekið
sem leið lá yfir á Jótland og síðan
suður til Þýskalands. Þá gerist
það að kveikjuhamarinn í jeppan-
um brotnaði þegar skammt var
komið suður fyrir landamæri
Þýskalands. Slíkan grip var vitan-
lega hvergi að fá í amerískan far-
kost. Urðum við því aö koma
jeppanum í geymslu í Hamborg
með aðstoð góðra manna og síð-
an var haldið áfram „einhesta".
HAMBORG í RÚSTUM
Strax þegar komiö var inn í
Þýskaland blasti hroðaleg eyði-
legging við í öllum áttum en það
var fyrst þegar til Kielar var komið
að okkur fór að skiljast merking
orðanna „algert stríð". Þó tók fyrst
steininn úr þegar við ókum inn í
Hamborg. Bretar höfðu gert
mestu árásir sínar á Hamborg
síðustu vikuna i júlí 1943. Þá
sendu þeir á einni nóttu 791 flug-
vél yfir borgina og báru þær sam-
tals rúmlega 2300 tonn af
sprengjum. Sprengjumagnið var
álíka og í fimm öflugustu loftárás-
um Þjóðverja á Bretland fyrr í
stríöinu. En þetta var aðeins for-
smekkurinn eða upphaf áætlunar
sem Bretar kölluðu „Gómorra" og
var fólgin í linnulausum árásum
sjö nætur í röð en Bandaríkja-
menn gerðu auk þess tvær árásir
í þjörtu. Þjóöverjar höfðu aldrei
kynnst öðru eins og var sagt í út-
varpinu í Berlín eftir fyrstu nóttina
að „Hamborg stæði í Ijósum log-
um“. Fjórum nóttum síðar kom þó
hámarkið, árás sem stóð í 48
mínútur en þá var meðal annars
varpað á annað þúsund tonnum
af íkveikjusprengjum. Nærstaddir
sögöu að þá hefði myndast „eld-
stormur" sem fariö hefði ýlfrandi
og hvæsandi milli húsanna, rifið
meðal annars tré upp með rótum
og gert allar tilraunir til slökkvi-
starfa að engu. í bresku heimild-
arriti um stríðið segir aö eldurinn
hafi eytt öllum húsum á tuttugu
ferkílómetra svæði og 42.000
borgarbúar beðið bana. [ sama
riti segir að 35.000 ibúðarhús -
▲ Hersteinn að störfum fyrir
Vísi 4. maí 1943. Hann er
hér aö taka viðtal við þann
eina sem komst lífs af í
flugslysi á Reykjanesi.
17.TBL. 1993 VIKAN 19