Vikan - 01.12.1996, Blaðsíða 24

Aflugskörpum vængj-
um heitir lífssaga
Myriam Bat-Yosef,
fyrrum eiginkonu listmálar-
ans Erró, eftir Oddnýju Sen.
Myriam er lettneskur gyöing-
ur, fædd í Berlín en ólst upp í
París, Palestínu og ísrael.
Myriam hlaut íslenskan ríkis-
borgararétt þegar hún giftist
Erró 1956 og hefur haldið
honum síðan en nýlega af-
salaði hún sér ísraelskum
ríkisborgararétti sínum.
Oddný Sen hefur lengi átt
sér þann draum að skrifa
bók um líf Myriam. Faðir
Oddnýjar, Jón Sen, og Erró
voru æskuvinir og kynntist
Oddný Myriam strax í æsku.
Kynni þeirra urðu enn nánari
síðar þegar Oddný bjó hjá
Myriam i París á fyrstu
námsárum sínum. Tura,
dóttir Errós og Myriam, er
ein besta vinkona Oddnýjar
en hún er læknir í París.
„Samband Myriam við
móður sina var mjög sér-
stakt og því var dauði henn-
ar gífurlega þungbær. Þær
skrifuðust reglulega á í tutt-
ugu ár og í bréfunum lýsir
Myriam lifi sínu ótrúlega ná-
kvæmlega fyrir foreldrum
sínum. Móðir hennar varð-
veitti bréfin og þau voru ein
besta heimild mín um átökin
sem átt hafa sér stað í sálar-
lífi Myriam," segir Oddný.
„Anja, móðir Myriam, var
mjög sérstök kona. Hún var
leikkona og Ijóðskáld en
starfaði sem snyrtisérfræð-
ingur. Henni fannst list-
hneigð sín ekki njóta sín og
krafðist þess af dóttur sinni
að hún yrði listakona. Af
þeirri kröfu urðu hinar miklu
tilfinningar á milli þeirra
mæðgna m.a. til. Anja var
stjórnsöm og lagði alla krafta
sína í félags- og líknarmál í
hinu nýstofnaða Ísraelsríki.
Faðir Myriam barðist með
andspyrnuhreyfingu síonista
og lét lífið í Palestínu í átök-
um við Araba þegar Myriam
var barn. Seinni maður Önju,
og sá sem Myriam kallar
pabba í kaflanum sem hér
birtist, var eiginmaður vin-
konu hennar en vinkonan
var handtekin af nasistum
þegar þau voru öll á flótta og
liflátin í gasklefa ásamt
tveggja ára dóttur sinni.
Sömu örlög hlutu margir úr
móður- og föðurfjölskyldu
Myriam. Myriam tilheyrir
kynslóöinni sem mótaði (sra-
el.“
Oddný segir að heims-
borgarastefnan hafi haft mik-
il áhrif á Myriam og hún á
enn vegabréf sem gefið var
út af samtökum heimsborg-
ara. Draumur hennar var að
landamæri yröu þurrkuð út
og að Jerúsalem yrði höfuð-
borg á veraldlega vísu eins
og hún hefur veriö trúarleg
höfuðborg. „Þegar sex daga
stríðið skall á upplifði Myri-
am ógnina, sem steðjaði að
ríkinu, sem persónulega
árás á sig og varð eldheitur
síonisti. Hún taldí þá að
heimsborgarastefnan gæti
ein stuðlað að friði meðal
hinna stríðandi þjóða fyrir
botni Miðjarðarhafs. Hún bjó
í 11 ár í ísrael eftir að þau Er-
ró skildu en sú dvöl gjör-
breytti viðhorfi hennar til
síonismans og hún fyrirlítur
fasíska þjóðernisstefnu ísra-
elsstjórnar. Sem gamall
heimsborgari er hún mikill
Evrópusinni og helst vildi
hún gera allan heiminn að
einu ríki,“ segir Oddný.
í lífssögu Myriam kynnast
lesendur ýmsum hliðum á lífi
ísraelsmanna en Myriam bjó
í ísrael í ellefu ár eftir að þau
Erró skildu. Bóhemalífi
Parísarborgar er einnig vel
lýst og lesendur fá að kynn-
ast einkalífi Myriam sem hef-
ur einkennst af ástríðufullum
ofsa. Eftir lát móður sinnar
starfaði Myriam í alþjóðleg-
um samtökum um líknardráp
og, eins og fram kemur í
kaflanum, hefur hún ákveðið
að lifa ekki lengur en til 75
ára aldurs. Móðurmissirinn
hafði þau áhrif að hún ætlar
ekki að hljóta sömu örlög og
móðir hennar og hefur þegar
ákveðið hvernig hún ætlar
að skilja við lífið. Myriam er
65 ára og á því tíu ár eftir
ólifað. □
EFTIR
ELÍSABETU
ÞORGEIRSDÓTTUR
MYNDIR:
GUNNAR
GUNNARSSON