Vikan - 01.12.1996, Page 26

KAFLI ÚR LÍFSSÖGU MYRIAM
MÓDURMISSIR
w
E
|g var enn í lausu lofti
meö flugfjaörirnar
Istýfðar þegar ég Kom
á gamla heimilið mitt á Zalm-
an Schne’úr götu í Tel Aviv til
að annast mömmu. Henni
haföi hrakað svo mikið að ég
ætlaði varla að þekkja kon-
una, sem lá í rúminu, með
þunnt hár sem stóð út í loftið
eins og þurrt strý og hand-
leggi sem voru eins og mjóar
pípur. Ég hljóp til hennar og
ætlaði að faðma hana að
mér með tárvot augu. Þá sló
hún mic| fyrirvaralaust utan-
undir. Eg stóð upp, ringluð
við höggið og flúði síðan
fram í eldhús þar sem pabbi
Ég vonaði að ég
fengi að sjá andlit
hennar friðsælt í
dauðanum. En andlit-
ið sem blasti við mér
var hryllilegt ásýnd-
um. Munnurinn var
eins og hola án tann-
anna og hún minnti
mig á lík úr fanga-
búðum nasista.
sat við borðið eins og skugg-
inn af sjálfum sér. Hann leit
á mig sorgþrungnu augna-
ráði og sagði: „Hún er alveg
orðin rugluð. Læknarnir
segja að hún sé dauðvona.”
Eg greip fyrir munninn til
að kæfa sársaukaópið sem
kom fram á varir mér. Nú var
komið að því sem ég óttaðist
mest, að lifa lífinu án
mömmu. Ég hvorki gat né
vildi hugsa mér það.
Um kvöldið heyrði ég lág-
væran grát úr svefnherberg-
inu. Ég læddist inn og settist
á rúmstokk mömmu. Hún
hætti að gráta og faðmaði
mig að sér af þeim krafti
sem hún átti til.
„Elsku, hjartans Mimkale,”
sagði hún. „Ég er svo veik
að ég veit ekki lengur hvað
ég geri. Fyrirgefðu mér.“
„Auðvitað, elsku mamma
mín,“ hvíslaði ég þó að kökk-
urinn í hálsinum á mér væri
svo stór að mér var örðugt
um mál. Hún reis með erfið-
ismunum upp við dogg og
horfði fast í augun á mér.
„Mimi, lofaðu mér því að
hjálpa mér. Láttu mig ekki
kveijast svona! Hjálpaðu
mér að deyja.“
Ég gat ekki talað fyrir
gráti. Mamma endurtók:
„Hjálpaðu mér að deyja."
Mig hafði ekki grunað að
hún væri svona illa farin.
Hún gat ekki lengur gert
þarfir sínar hjálparlaust, átti
mjög erfitt um gang og var
með ofskynjanir. Við sváfum
ekki heilu næturnar. Pabbi
greiddi einni af vinkonum
mömmu til að sjá um hana til
að við gætum hvílt okkur.
Hún hjúkraði henni, þvoði
henni, mataði hana og hélt
henni félagsskap. Ég varð
að sjá til þess að Tura yrði
fjarri ömurleik heimilisins í
jólafríinu og bað Ferró að
finna einhver ráð. Hann fann
vinnu fyrir hana á spítala í
París sem kunningi hans rak
en á endanum gekk það ekki
upp. Ferró vildi ekki láta
hana fá lykil að íbúð sinni í
París og bauð henni þess í
stað til Kanaríeyja. Hún varð
mjög sár og þáði ekki boðið.
Ég bað vinkonu mína, Timi,
að finna fyrir hana au-pair
vinnu í London þar sem Timi
hafði mikil sambönd vegna
umsvifa eiginmanns síns í
utanríkismálum. Það gekk
ekki heldur og von var á
Turu til ísrael um miðjan
desember.
Pabbi var sjálfur mjög
veikur. Hann þjáðist af æða-
kölkun og bólgu í blöðru-
hálskirtli en vildi ekki gang-
ast undir meðferð meðan
mamma var í þessu ástandi.
Hann var búinn að missa all-
an kraft og gat ekki lengur
einbeitt sér að vinnunni.
Hann lá oft fyrir og engdist af
kvölum en neitaði staðfast-
lega að tala við lækni. Til að
auka á erfiðleikana lenti Rig-
mor í alvarlegu bílslysi og
þurfti að gangast undir tutt-
ugu skurðaðgerðir.
Síðustu mánuðina heima
var mamma orðin mjög tæp
á geði. Hún fór oft fram úr
rúminu, klædd í náttkjól, sem
flaksaðist um visna útlimina,
og eigraði þannig um húsið.
Eitt kvöldið kom hún inn i
stofu þar sem við pabbi sát-
um að tali. Hún benti á mig
og spurði pabba í ásökunar-
tón:
„Hver er þessi mella sem
situr við hliðina á þér?“
Oftast nær gat hún ekki
risið upp við dogg, hvað þá
gengið hjálparlaust vegna
sjúkdóms síns en þegar hún
var þannig á sig komin var
eins og hún væri haldin illum
anda. Hún sagði að ég væri
vond og kaldrifjuð kona,
harðstjóri eins og langamma
og grunaði pabba um að
halda við aðrar konur. Hún
ásakaði okkur fyrir að
brugga ráð um að fyrirkoma
sér. Hún sá Turu farast í
flugslysi, sá húsið brenna og
sá mig ræna peningum úr
veskinu sínu. Hún réöist á
okkur og barði okkur á þess-
um hræðilegu stundum.
Þegar hún var með réttu ráði
var hún jafnan miður sín yfir
að tapa þannig virðingu
sinni. Hún vissi að hún væri
dauðvona og grátbað okkur
pabba um að hjálpa sér til
að deyja svo hún þyrfti ekki
að eyða næstu árum út úr
heiminum og jafnvel í önd-
unarvél.
Niðurbrotin eins og við
vorum af sorg reyndum við
pabbi að hjálpa henni. Þá
höfðum við gengið í gegnum
linnulausar þjáningar með
henni í sex mánuði. Við vor-
um mjög fákunnandi um
líknardráp og fórum til nokk-
urra lækna til að leita upplýs-
inga. Þar var komið fram víð
okkur eins og glæpahyski.
Við snerum heim, niðurlægð
og uppgefin.
„Ég get ekki hugsað mér
lífið án hennar en ég get
ekki hugsað mér að horfa
upp á hana svona,“ sagði ég
grátandi við föður minn.
Hann kinkaði kolli og tárin
runnu niður kinnar hans. Við
báðum saman heita bæn að
dauðinn líknaði mömmu svo
hún fengi að losna frá þess-
um kvölum. Pabbi gerði jafn-
framt ráðstafanir til þess
að hann þyrfti ekki enda líf
sitt í sama ástandi og
mamma og skrifaði bréf
þess efnis að hann óskaði til
að mynda ekki eftir því að lif
hans yrði framlengt í öndun-
arvél.
Þar sem við höfðum enga
þvottavél í íbúðinni og
mamma ataði stöðugt út
rúmið var loks ómögulegt að
hafa hana heima. Við geng-
um á milli félagsmálastofn-
unar og sjúkrasamlagsins til
að fá fjárhagsaðstoð en
höfðum ekki erindi sem erf-
iði. Heilsugæsluþjónusta við
aldraða var svívirðileg í ísra-
el á þessum tíma. Eftir tals-
verða leit fundum við lítið
einkasjúkrahús fyrir dauð-
vona fóik. Mamma var með
fullu ráði þegar við fluttum
hana þangað og var öskur-
eið við okkur. Hún harðneit-
aði aö sýna nokkurn sam-
starfsvilja við hjúkrunarfólk-
ið; bað það aðeins um að
leyfa sér að deyja. Því var
vitaskuld ekki sinnt svo hún
neitaði að borða. Þá upplifði
ég eina ömurlegustu stund
ævi minnar.
Yfirhjúkrunarkonan, sem
var stór og feit og útlits eins
og stormsveitarforingi, kom
inn í sjúkrastofuna með nær-
ingarslöngu og stóra súpu-
skál. Hún batt mömmu ofan í
stól og fór að slá á tennurnar
á henni með skeið. „Borð-
aðu!“ öskraði hún með grófri
bassaröddu. „Borðaðu!”
Mamma leit undrandi á
mig og spurði: „Af hverju
öskrar þessi kona á mig,
Mimi?“
Ég sagði kurteislega en
ákveðið við hjúkrunarkonuna
að hækka aldrei tóninn þeg-
ar hún ávarpaði móður
mína. Hún lét sem hún
heyrði ekki í mér og hélt
26 VIKAN 4. TBL. 1996