Menntamál - 01.08.1935, Qupperneq 45

MEN N TAMÁL
123
hér ennþá til, sem sýni, hvað inörg börn verða vandræðabörn
vegna heimilisóreglu.
Ýmsir menn spyrja, af hverju svo mörg vandræðabörn séu
til, bæði hér og annars staðar. Þvi verður ekki svarað í stuttu
máli. En nefna mætti örfá atriði, sem eiga sinn þátt i afvega-
leiðslu barna. Mörg börn eiga fáa að og sum enga, þegar þau
koma í þessa veröld. Feðurnir finnast ekki, og þótt þeir finn-
ist, þá geta þeir oft, af ýmsum ástæðum, ekki veitt börnum sín-
um gott uppeldi. Svona vanmegna geta mæður einnig verið og
aðrir nákomnir ættingjar barnsins.
Nokkur þessara barna komast á glapstigu og verða vandræða-
börn. Það er ekki ótítt, að hjón eignist svo niörg börn, að þeim
verði um megn að ala þau sómasamlega upp. Fara þvi börnin
þess á mis, sem þeim er nauðsynlegt i daglegu lífi, til andlegs
og likamlegs þroska. Getur þetta orðið til þess að koma þeim
út af réttri leið.
Þá eru til heimili, þar sem bæði faðir og móðir vinna fjarri
heimilum sínum og geta þess vegna ekki vakað1 yfir velferð barna
sinna. Leiðast börnin því út i sollinn, og verða ef til vill vand-
ræðabörn.
Loks er það ekki ótítt, að börn, sem eiga sæmileg heimili, lendi
einnig á glapstigum.
Á fullorðna fólkið sök á þvi, hvernig börnin eru og unglingarnir?
Já, mikla. Það kann ekki nógu vel með þau að fara, og hefir
fyrir þeim ýmislegt, sem ljótt er og skaðlegt. Þetta sjá margir,
en fáir einir vita það.
Er Helgi Hjörvar, kennari, núverandi formaður útvarpsráðs,
lét sig þessi mál skipta, flutti hann ræðu á kennaraþingi 1927
um vandræðabörn. Hafði hann farið utan og kynnt sér meðferð
vanþroskaðra barna. Var ræða þessi birt í Menntamálum 1927
og 1928. Þar farast honum þannig orð: „Margir helztu forsprakk-
arnir — fyrirliðar þjófafélaga í Reykjavík — héldu því eindregið
fram, að þeir hefðu fyrst byrjað þjófnað og innbrot af þvi að
horfa á glæpamannamyndir í kvikmyndahúsum, þar á meðal sá
allra versti. Þeir hefðu lært þar á myndunum ýmsar aðferðir
við innbrot og þjófnað, þótt gaman að eltingaleik lögreglunnar
og þjófanna og dottið margt í liug út af þvi, sem þeir sáu. Það
er álit lögreglunnar hér, að strákarnir hafi gert ofmikið úr þess-
um áhrifum, sumpart af klókindum, og er það líklegt, enda kem-
ur hér fleira til greina. En þó liafa 8—9 ára strákar liér i bæn-
um stofnað með sér þjófafélag og skírt í höfuðið á bófafélagi,