Menntamál - 01.10.1949, Blaðsíða 15

MENNTAMÁL
73
leg og nýbreytni. Hér hefst síðari hlutinn á samhljóðum. —
En þetta virðist á reiki, ef síðari hlutinn hefst á sérhljóði.
Þannig er ýmist ritað nýár eða nýjár, en aftur jafnan hey-
annir. — Nú vel ég þann kostinn að rita nýár. Hvers vegna
má ég þá ekki eins rita nýung, þó að þar sé um afleiðslu
en ekki samsetningu að ræða? Ég skil ekki ástæðuna til
þess. En því hefi ég tekið eftir, að málfræðingarnir eru
fastheldnir á j í þessu orði.
„Spyr sá, sem ekki veit?“
3. í þriðja liðnum að framan á ég einkum við þessi at-
riði: Ruglingur er á rithætti allmargra orða, sem auðvelt
virðist að fá samræmi í. Svo er um sterku sagnirnar með
hljóðskiftunum í, ei, i. — Væri nokkuð á móti því að rita
þær allar með þessum hljóðtáknum? Eina afbrigðið mundi
þá verða Ih. þát. af sögninni að bíða, hafi beðið, sam-
kvæmt málvenju. — Við þessa reglu félli niður að rita sum-
ar þátíðarmyndir sagnanna með é, svo sem hné, sé og sté;
sama gildir um vék (flt. vékum eða vikum), sem þá yrði
að víkja fyrir veik — vikum. En algengt er að nota þessar
myndir sitt á hvað. Þó segir enginn eða skrifar svíkja —
svék, heldur ætíð sveik. — Sama máli gegnir um svo nefnd-
ar ri-sagnir. í þátíð þeirra mætti é gjarnan hverfa úr sög-
unni, en e koma ætíð í staðinn. —
Þessar þátíðarmyndir með ei í fyrnefndu sögnunum og
e í hinum síðarnefndu eru svo almennt notaðar í ræðu og
riti, að ekki virðist vandamál að fá þær festar í sessi.
4. Fjórða atriðið í athugunum mínum hér að framan er
um notkun z í rituðu máli. Skilst mér, að reglurnar í því
efni séu erfiðari en svo, að ætla megi almenningi að læra
þær til hlítar.
M. F. telur þær í áðurnefndri ritgerð eigi vandlærðar og
færir nokkur rök að því. — En ég hygg, að réttara væri
að slá þar af kröfunum um samræmi og nákvæma miðun
stofna og fækka þar með orðum og beygingarmyndum, er
rita skal með z, tz og ðz. — En til þess að gera ritháttinn