Menntamál - 01.12.1957, Qupperneq 5

MENNTAMÁL
195
Um móðurmálið segir hann: „Kunnátta málsins er fólgin
í tvennu, sem reyndar stendur í nánu sambandi hvort við
annað: að skilja málið, talað og ritað, og að geta talað það
og ritað sjálfur, komið orðum að hugsunum sínum og
tilfinningum í ræðu og riti“ (53. bls.). Til að ná þessu
markmiði leggur Guðmundur megináherzlu á lestur bók-
mennta, en gerir í því sambandi miklar kröfur til lestrar-
kunnáttu og framsagnar. Um aðra þætti móðurmáls-
kennslunnar er hann fáorður. Þó varar hann við að eyða
um of tíma í málfræðilega greiningu og kemst m. a. svo
að orði: „Sá, sem er stálsleginn í að heimfæra hvert orð
undir tiltekinn flokk í orðmyndafræðinni, hefur ekki
með því lært að nota orðin“ (62. bls.). Varðandi stafsetn-
inguna leggur Guðmundur áherzlu á þörf samræmingar,
sem þá hafði enn ekki fengizt.
Ég hygg, að þetta nægi til að sýna, hvaða stefnu reynt
\ar að marka móðurmálskennslunni, áður en fræðslu-
skylda yrði lögskipuð. Hitt mun flestum ljóst, að ekki
hefur verið farið að ráðum Guðmundar. Nú er miklum
tíma varið til æfinga í málfræðilegri greiningu, en minna
hirt um, hvort nemendur læra að nota orðin til að tjá
hugsanir og tilfinningar. Til bókmenntalestrar og fram-
sagnar vinnst að sama skapi lítill tími.
Framar öllu hefur þó athygli móðurmálskennara á þessu
landi beinzt að stafsetningu síðast liðna hálfa öld. Meðan
engin stafsetning var lögboðin, virðist viðleitni kennara
til að finna móðurmálskennslunni traustan grundvöll í öll-
um greinum hafa þokað að fullu fyrir deilum um það,
hverjar reglur skyldi lögfesta varðandi stafsetninguna.
Lesi maður greinar um móðurmálskennslu í blöðum og
tímaritum fram til 1929, örlar naumast á skrifum um
annað efni. Verður að telja vafalaust, að á þrem fyrstu
áratugum aldarinnar hafi skólarnir mjög litlu áorkað á
sviði móðurmálskennslunnar. Menntun kennara var ábóta-
vant, bækur og önnur kennslugögn af skornum skammti.