Æskan - 01.07.1978, Page 50

til dæmis í Noregi og í Sví-
þjóð, en í ýmsum öðrum
löndum Evrópu svo sem Dan-
mörku, Belgíu, Hollandi og
Bretlandi er hann útdauður.
En ýmsar bjarnartegundir eru
þekktar um alla Asíu og
Ameríku og nyrst í Afríku.
Björninn hefur almennt
verið talinn ímynd krafta,
góövildar og heiöarleika.
Mynd hans er oft notuð í
aðalsmerki og bæjatákn, t.d.
tveggja stórborga í Evrópu,
Berlínar og Bern. í mörgum
ævintýrasögum er björninn
látinn bera uppi stór hlutverk,
gerður gamansamur og góð-
Á meðfylgjandi korti eru tilgreind
í stórum atriðum þau svæði sem
teljast heimkynnl bjarnarins, en
allvfða er hann nú að verða út-
dauða, og má segja að hann
haldi sig að mestu til skógar-
þykkna og fjallasvæða.
\éAwc, ev\ VvugtaV.V.ui
og ráösn\a\\. B\arnarur\gar
eru m'\ög g\aö\ynd og
skemmtileg dýr.
Björninn lifir aö mestu af
jurtafæöu meðan hann hefur
nóg af slíku, en ef neyð knýr
eða aðrar ástæður leiða til
kjötáts, verður hann algjört
rándýr og ræðst þá á hesta,
kýr og kindur. Þaö kemur
jafnvel fyrir að hann ræðst inn
í sveitaþorp og stelur kvik-
fénaði. Hafi hann náð sér í
bráð lætur hann ekki rífa
hana af sér, en beitir kröftum
og klókindum til þess að
komast á braut.
Rússneskur náttúru-
fræðingur segir um björninn,
að hann noti ársgamla unga
til þess að gæta yngri af-
kvæma, og Rússarnir nefna
þessa smábirni því „barna-
píur'' Ef slík „barnapía"
gætir ekki starfa síns nógu vel
má hún vera viss um að
móðirin gefur henni
áminningu svo aö um munar.
Sá björn sem þekkist í
Evrópu og N.-Afríku hefur
brúnan feld og getur orðið allt
að 350 kg aö þyngd. Ameríski
björninn hefur gráan feld og
verður talsvert kröftugri og
þyngri. [ Ameríku er einnig
önnur bjarnartegund sem
hefur svartan feld, hann
verður ekki eins stór og
þungur eins og hinir, en aftur
á móti er hann framúr-
skarandi duglegur við að
klifra í klettum og trjám.

í Asíu lifir Kraga-björninn
svonefndi sem er mjög
grimmur og gráðugur. Nafn
hans er dregið af þvf að hann
hefur hvíta rák framan á háls-
inum eins og flibba. í SA.-Asíu
eru ýmsar bjarnartegundir,
sem eru þó ekki beinlínis líkar
hinum almenna birni, þar sem
þeir eru mjög smávaxnir, og
er ein ættkvíslin nefnd kattar-
björninn. í Ameríku er hinn
svonefndi þvottabjörn, sem
hefur þann sérkennilega sið
að nudda fæðu sína milli
framfótanna áður en hann
borðar, eins og hann sé að
þvo hana.
ísbjörninn er einn hlekkur-
inn í þessari ættkvísl bjarnar-
tegunda, en lifnaðarhættir
hans eru svo sérkennilegir að
við segjum frá honum í sér-
þætti og hann er því ekki til-
greindur á meðfylgjandi korti
um heimkynni bjarnarins.
ÍSBJÖRNINN
Heimkynni ísbjarnarins eru
strendur norðurheimskauts-
svæðanna, þar sem hann
heldur sig ýmist á föstu landi,
fiækist um á rekís eða syndir
um í hafinu. Hann er mjög
knár við sund, getur náð tals-
verðum hraða á sundi og synt
langar vegalengdir án þess
að þreytast. Aðalfæða hans
er fiskur, en hann veiðir
einnig sel og á veiðisvæðum
hvalveiðimanna nærist hann
á dauðum hvölum. Hann
ræðst ekki á landdýr nema ef
sultur sverfur að honum, en
sé svo ræðst hann hiklaust á
hreindýr, refi og fugla.
Það kemur oft fyrir að ís-
björninn ferðist langar leiðir
með rekísnum og kemst þá
stundum upp að ströndum Is-
lands og LapplandS. Það er
aðeins kvendýrið sem leggst í
vetrardvala og grefur sér þá