Kirkjuritið - 01.03.1938, Blaðsíða 40

118
Friðrik A. Friðriksson:
Marz.
skjótur til að hætta lífi sínu til stórræða og bjargráða,
án tillits til þess, hvort vinur eða óvinur álti í hlut. Við
höfðum gaman af að horfa á gamla íslenzka sjónleikinn,
sem sýndur var hér á fyrnefndum mannfundi („Brand“
eftir Geir Vídalín). Samt er mér nær að lialda, að sjó-
mannastétt þeirrar tíðar sé þar ekki látin njóta fullr-
ar sanngirni. Ég efast um, að „Þórður á Heiði“, eða hans
líki, Iiafi nokkurn tíma verið til við Islandsstrendur.
Hitt mun sanni nær, að andi Þorbjörns kólku, sem Grím-
ur Tliomsen kveður um, liafi jafnan svifið yfir íslenzk-
um fiskimiðum — andi lietjulegra hjálparráða. Og al-
veg er víst um það, að á þessari öld hefir engin sú skips-
liöfn ýtt úr íslenzkri vör, sem ekki hefði viðstöðulaust
höggvið af sér aflaseilur sinar, og varpað farmi sínum
fvrir borð, til að geta komið nauðstöddum mönnum,
stéttarhræðrum sínum eða öðrum, til bjargar. Svo viss
er ég um mannlund og lieiður livers islenzks sjómanns.
En þó þetta sé játað — játað með lotningu og þökk
þá má enga fjöður yfir það draga, að fjöldi sjómanna
fær ekki staðist hinar innri hættur starfa síns, — hætt-
urnar sem minna ber á og örðugra er að varast. Líf sjó-
mannsins er „öldulíf“, hvikult líf, farandlif. Viðfangs-
efni þess er að miklu leyti viðfangsefni augnabliksins,
— þroska snarræði augnaþliksins, en gefur síður svig-
rúm til rólegrar yfirsýnar í heimi hugsunarinnar. En
sú yfirsýn er nauðsynlegur þáttur farsællar og varan-
legrar menningar. Að láta leiðast af geðlirifum og ástríð-
um augnabliksins hefir sjaldan reynst happasælt. í því
er fólgin ein hætta verstöðvanna. Sefjun hóplífsins leið-
ir menn oft út af braut heilbrigðrar skynsemi og' sann-
girni. Dæguráhugamálin og dægurstefnurnar hertaka
liugina og kveikja eld æsinganna. Jafnvel í hinum fá-
mennu verstöðvum Islands var það snemma viðurkent,
og haft að orðtaki, að ekki þarf nema einn miður vand-
aðan mann til þess, að spilla hugsunarhætti og siðgæði