Kirkjuritið - 01.12.1944, Síða 56

294
Benjamín Kristjánsson:
Okt.-Dcs.
iJað er injög atliyglisvert fyrir oss að hlusta á orð
þessa skáldspekings um lotningunu, tilfinninguna
fyrir hinu stórfelda og eilífa — nú á þessum tímum, þeg-
ar svo margir þvkjast miklir af því að trúa engu og þess
sjást glöggt merki, að virðingarleysi fyrir Guði og mönn-
um fer vaxandi, einkum á meðal þeirra, sem ungir eru
eða óþroska. Og allra sízt mundi sú kynslóð, sem dýrkar
mammon og leitar lióglífis um fram allt, sjá fegurð eða
andleg stórmerki í þjáningu og andstreymi.
Hér skilur því ómælisdjúp á milli skilnings Goethes
á þessum hlutum og skilningsleysis þeirra, sem rig-
montnir eru af vantrú sinni og virðingarleysi og sjónleysi
á öll önnur verðmæti en efnisleg gæði þessarar hverfulu,
jarðnesku tilveru.
En hvernig hefðum vér getað komizl nokkuð áfram
á menningarhrautinni, ef mennirnir hefðu aldrei, frem-
ur en skynlaus skepnan, fengið grun um það, sem fyrir
ofan þá er eða framundan - öðlasl virðingu fyrir þvi og
fengið þar af leiðandi löngun og þrá eftir því?
Nei, virðingarleysið er skepnunnar aðall og eign.
Það er þvi ekkert lil að monta af. Þuð er einkenui
skammsýninnar og sljóleikans - moldvörpuandinn,
sem Bjarni Thorarensen talar um.
Og hversvegna eru stríð háð, nema af virðingarleysi
fyrir öðrum mönnum nema af þeirri blindu eigin-
girni að ná vilja sínum með ofbeldi, hvað sem það
kostar?
Skepnurnar vaða tilgangslaust hver yfir höfuð ann-
arrar í baráttunni fyrir lífsgæðunum - og meðan mað-
urinn gerir slíkt hið sama, sver hann sig of mjög i ætt
lil moldarinnar til þess að um menningu geti verið að
ræða í eiginlegri merkingu þess orð.
Það er fyrst og fremst lotningin fyrir háum og fjar-
lægum markmiðum, sem er frömuður menningarinnar.
Maðurinn er maður, að þvi leyti, sem hann er hæfur lil