Kirkjuritið - 01.04.1952, Blaðsíða 38

102
KIRKJURITIÐ
ingar hafa náð annars staðar bæði fyrr og síðar. Hafi eitt-
hvað skort á siðgæðisþroska þeirra, var trúarþroskinn
þeim mun meiri. Lengst komst spámaðurinn Elía. Nafn
hans, á hebresku Elijjahu, þýðir „Jahve er minn guð“,
og er það yfirskriftin yfir lífi hans og starfi. Elía starf-
aði á dögum Akabs konimgs á 9. öld f. Kr. Erlendur átrún-
aður hafði þá náð mikilli útbreiðslu meðal fsraelsþjóðar-
innar. Var það svonefnd Balstrú, en svo er trú Kanverja
og Fönikíumanna nefnd af því, að þeir kölluðu guði sína
Bal, en orðið þýðir herra. fsraelsþjóðin hafði einnig tekið
upp nýja lifnaðarhætti og siðavenjur, sem braut í bága
við Jahvetrúna. Elía hóf baráttu gegn hvoru tveggja. Sag-
an man eftir, að hann og Bals-spámenn áttust við á Kar-
mel. Hefir komið í ljós við fornleifagröft, að Fönikíumenn
áttu land að Karmel-höfða á dögum Akabs konungs.
Elía markar tímamót í sögu spámannahreyfingarinnar.
Honum svipar að mörgu til ritspámannanna svo nefndu,
en með þeim hefst þriðja og æðsta stig spámannastarf-
seminnar í ísrael. Ritspámenn eru þeir nefndir af því, að
spádómar þeirra voru skrifaðir niður og hafa því varð-
veitzt síðari kynslóðum. — En spámannahreyfingin eins
og hún var á öðru stiginu, lifir þó áfram. Atvinnuspámenn
ferðast um landið. Er tímar líða frama, gerast þeir flestir
heillaspámenn, er „spá hamingju meðan þeir hafa nokk-
uð tanna milli, en segja þeim stríð á hendur, er ekki sting-
ur neinu upp í þá“, svo að notuð séu orð Míka spámanns.
(Míka 3, 5).
Við helgidómana víðs vegar um landið starfa spámenn.
Þeir eru þar fastir embættismenn. Eitt aðalstarf þeirra
mun hafa verið í því fólgið að syngja helgisöngva við guðs-
þjónusturnar. Helgisöngvar þessir voru víxlsöngvar. Söng-
kór flytur bæn, en spámaðurinn svarar í nafni Guðs.
Þannig voru spámenn helgidómanna „munnur Guðs“, en
það heiti notar ritningin um spámennina yfirleitt. Ýmsii’
sálmar Gamla testamentsins eru taldir runnir frá þessum
spámönnum. Þykir margt benda til þess, að spámennirnii’