Kirkjuritið - 01.04.1956, Blaðsíða 12

154
KIRKJURITIÐ
hvort þessi tvö öfl sviptu henni sundur milli sín. írska kirkjan
hafði um langt skeið einangrazt frá Rómakirkju og tekið upp
ýmsar venjur og háttu, sem þóttu með öllu óhafandi í hinni ráð-
ríku Rómakirkju. Af því stöfuðu átökin milli þeirra.
Rómverska kirkjan hafði náð fótfestu á Suður-Englandi, og
var mjög voldug umhverfis erkistólinn í Kantaraborg.
Og nú laust þessum tveim kirkjum saman og hélt við voða
sjálfan, styrjaldir og skálmöld.
En hvað skeði? Einn af beztu mönnum írsku kirkjunnar kom
á fundi beggja aðilja í Whitby klaustri, og þar var um málin
samið. Og þeir samningar voru í raun og veru alveg eins og á
alþingi árið 1000. Þessi mikli kirkjuleiðtogi hafði kynnt sér vand-
lega mátt kaþólsku kirkjunnar. Hann sá, hver sigra myndi. Og
svo var samið um það, að Rómakirkja skyldi ráða um allt Eng-
land. Er ekki ofsagt, að þessi viðburður í Whitby klaustri er
meðal stórviðburða vestrænnar sögu.
En víkjum nú aftur til íslands. Þar átti nú að heita svo, að
kristni væri komin á og það án byltingar eða blóðs, en líka án
sannfæringar alls fjöldans. Og dauft hefir verið yfir kristnilífi
hér framan af. Þáttur kristninnar í sögu vorri er ekki mikill fram-
an af 11. öldinni.
En hér var súrdegið komið, og það tók brátt að svra allt deigið.
Kirkjur voru reistar, þó að fáir kynnu að syngja. Erlendir biskup-
ar komu til leiðbeiningar.
En langmesti viðburður í sögu kristninnar á íslandi um þess-
ar mundir er vígsla hins fyrsta íslenzka höfðingja til biskups
árið 1056. Að vísu er liæpið að segja, að Skálholtsstóll sé settur
á stofn með þessu. Hann er ekki stofnaður fyrr en Gizur ísleifs-
son gefur staðinn til biskupsseturs, einhvern tíma undir alda-
mótin. En úr því að svo fór sem fór, að Skálholt hélt sínum
biskupi, er ekki óeðlilegt, að halda nú á þessu ári afmæli Skál-
holtsstóls. Og ekki leið á löngu, að þessi biskupsstóll fæddi af sér
annan biskupsstól. Annar höfðingi var vígður til Hóla 1106. Hér
var líf og gróska í öllu. Og nú gerast fleiri viðburðir til stvrking-
ar hinum kristna þætti sögunnar. ísleifur biskup hafði í þreng-