Kirkjuritið - 01.04.1956, Blaðsíða 19

ÞÁTTUR KRISTNINNAR í SÖGU ISLANDS 161
þar með líklega sumt af því verðmætasta. Hún var ný trú, fram-
sækin og áróðursmikil, en miskunnarlaus við það, sem hún vildí
utrý'ma. Hún á vafalaust mestan þáttinn í því, að vér eigum nú
ekkert, eða sama sem, af hinum fornu heiðnu helgisiðum. Ég
hefi oft undrast, hve nauðalítið vér viturn um heiðnina. Ég hefi
°kki mikla trú á goðafræðinni, þessari skopmynd, sem dregin
er UPP af kristnum snillingum. Hvaða mynd væri það af kristin-
dóminum, þó að heiðinn snillingur sendi kristna goðafræði? Um
truarlíf heiðinna manna er fátt vitað. Helgisiðir hafa fram far-
í hofunum, og má nærri geta, að þar hefir ekki verið borið
fram annað en það bezta, í orðum og söng. Þau örfáu brot, sem
enn hafa geymzt og ætla má að séu úr heiðnum helgisiðum, eru
’Ueð þeim hætti, að mikla eftirsjá má telja að því, að eiga ekki
nieira af þeim. Myndlist hefir þar og verið og söngur. Alkunn
er sagan af Friðgerði húsfreyju í Hvammi í Dölum, er Þorvaldur
Koðráðsson kom þangað með trúboð sitt. Gekk Friðgerður í hof
°g blótaði goðin, og heyrði hvort til annars. Vísa Þorvalds er
heimildin að þessarri sögu og þar segir, að mál Friðgerðar gall
°f heiðnum stalli. Hún hefir sungið eða kveðið hátt og snjallt.
^Ht þetta varð kristnin að láta hverfa sem vandlegast. Enga fjöð-
Ur a yfir það að draga, að hér var kristnin harðhent. Hún færði
SV0 margt og geymdi svo margt, og skapaði svo margt, að hún
®a vel við því, að sá sannleikur sé sagður. Kristnin kom hingað
1 fámennið og fásinnið með fjölbreytni hins mikla heims og víð-
attur stórrar menningar.
En víkjum svo aftur að sögunni. Undir lok miðalda fer að
^lr'kta í hinni hátimbruðu höll. Vorleysingar endurreisnartímans
bleyptu ofvexti í allar elfur, svo að þær flettu af sér brynjunni,
'er eftir aðra. Stjörnufræðingarnir uppgötvuðu nýjan himin,
ferðalangarnir nýja jörð og grúskaranir nýja menningu. Þetta
afði allt yerið til, en nú fannst það. Dæmalaus bylting hlaut að
ara í þetta kjölfar. Jörðinni sjálfri var steypt af stóli sem mið-
. pli alheimsins, og var þá furða þó að eitthvað losnaði um þau
dgnarvöld, sem minni voru?
Hlaut nú ekki kristnin að skolast burt með þessu syndaflóði?
11
L