Kirkjuritið - 01.10.1965, Blaðsíða 12

394
KIIiKJURITIÐ
aldarspekinga, og þá einkum hins mikla Aristótelesar, engu síð-
ur en á sjálfa Biblíuna, og leituðust við að vefa úr heimspeki-
kenningum þeirra og frásögnum liennar heimsskoðun, sem væri
fullkomin í eitt skipti fyrir öll og engu þyrfti síðar við að bæta.
Yísindin áttuðu sig á því, að það ívaf, sem þau lögðu til í þenn-
an refil, var endingarlítið og þurfti jafnvel sífelldrar endurnýj-
unar við, en margir kirkjunnar menn liéldu dauðalialdi í þessa
heimsmynd fornra náttúrufræðinga og guðfræðinga, svo sem
málaferlin gegn Galileo báru vitni um á 17. öld, deilur þeirra
Wilberforce biskups og prófessors Huxleys á 19. öld og liin al-
ræmdu apamálaferli í Dayton á þessari öld. Slík hneykslismál
innan kristninnar hafa í vitund mikils þorra manna varpað
skugga á Biblíuna sem lieimild um opinherun Guðs mönnunum
til handa, en einnig á þá staðreynd, að Bihh'an er merkasta og
samfelldasta menningarsöguleg heimild, sem finnst í rituðu máli
frá liðnum öldum.
Fyrir lílið meira en einni öld náði söguleg yfirsýn fræði-
manna varla lengra aftur en til Forn-Grikkja, með þokukennd-
um myndum af menningu Forn-Egypla lengst út við sjóndeild-
arhring, eða í liæsta lagi unt 4700 ár aftur í tímann. Síðan liafa
bælzt við nýjar vísindagreinar, sem sýna að það tímabil nær
aðeins yfir lítinn hluta af ferli manns á jörðunni. Fornleifa-
fræðingar liafa grafið úr jörð steinverkfæri, sem talin eru unt
og yfir 100 þúsund ára gömul, og hauskúpuleifar, sem benda til
þess, að talstöðin í heilanum liafi þá veriö svo þroskuð, að
þessir löngu liðnu fornmenn liafi átt sitt talmál, en hið talaða
orð er undirstaða menningarinnar og þess möguleika að láta
nýjum kvnslóðum í arf samansafnaða reynslu og þekkingu eldn
kynslóða. Sköpunarsagan orðar þetta svo, að Guð hafi látið
manninn gefa öllum dýrunum nöfn, en nafngifl þess, sem fyrir
augun her eða í ltugann keinur, er frumskilyrði allrar mann-
legrar liugsunar.
Hvað kemur þetta Biblíunni við, mun einhver spyrja. Því er
til að svara, að fornleifafræðin og mannfræðin, sem báðar eru
mjög ungar vísindagreinar, varpa nýju Ijósi á margt það í Bibh-
unni, sem vantrúarmenn Iiafa talið liégiljur einar. Biblían
bregður upp ótal myndum af atburðum og menningu þjóða,
sein áttu sér sínar borgir og bókasöfn, skráð á papyrus eða