Kirkjuritið - 01.10.1967, Blaðsíða 8

342
KIRKJCRITIÐ
lier: „Það var ekki Lútlier sem skóp siðbótarlireyfinguna, bebl'
ur var það liún sem skapaði liann.“ Og liann telnr, að siðbot
Lúthers marki endalok guðfræðilegrar og kirkjulegrar um
bótabaráttu, er staðið bafði yfir í liálfa aðra öld. Mörguiu
skarpskyggnari mönnum kirkjunnar liafði revndar lengi veri'
Ijóst, að nauðsynlegar voru ýmsar umbætur á kirkjunni or
einkum áfelldust þeir kröfur páfastóls til veraldlegra valda-
Meðal mótmælenda liefur trúarbragðafræðingurinn KrI1'1
Troeltscb vakið atliygli með þeirri fullyrðingu sinni, að bin11
mikli siðbótarmaður Lútber bafi nær eingöngu byggt á bug"
myndum frá Miðöldum. Mótmælagreinar Lútbers frá lof1
munu ekki liafa falið í sér mikil nýmæli. En liins vegar var
nýr í þeim liinn persónulegi og sannfæringarríki ákefðartonu
ýmist liæðinn eða harðskeyttur, svo að fram hjá greinum
Lútliers varð ekki gengið eða liorft. Hann tekur upp og lioldg"
ar margar þær liugmyndir Miðalda, er liöfðu ógnað eining11
kirkjunnar. Siðbótin var því á margan bátt undirbúin, þegal
liann kvaddi sér liljóðs. Lútlier verður ágegnt svo sem ratn1
bar vitni annars vegar vegna þess að rétti tíminn var koinuun
jarðvegurinn nægilega undirbúinn fyrir siðbótarlirevfing11
lians. En liins vegar verða upptök siðbótarinnar þýzku aðeins
rakin til persónu bans og sálarlífs og þeirrar innri baráttu, el
Iiann liáði á klausturárum sínum. Segja má, að siðbótin hefj1?t
með þeirri trúar og siðgæðisbaráttu er fram fór í buga bans-
Hann kafar inn að kjarna kristinnar trúar, dýpra en áðu>‘
nefndir forverar bans og samtíðarmenn og úrslit þeirrar bar'
áttu og guðfræðilegar uppgötvanir leiða Lútber til nýs skib1'
ings á Guði og stöðu mannsins gagnvart bonum. Og þegar ban11
í krafti þessarar nýju trúarskoðunar krefst kirkjulegra uiU'
bóta þá befur liann virkilegan boðskap að flytja samlíS sinnl'
Skal nú farið nokkrum orðum um þessar tvær meginforsend'
ur siðbótarinnar þýzku, fvrri tilraunir til endurbóta innaU
kirkjunnar og á ýmsan liátt plægðan jarðveg fyrir kenningar
Lútbers er mynda aðdraganda siðaskiptanna og bins vegar
skyggnzt inn í sálarlífsbaráttu Lútbers, er markar uppliaf sið'
bótar.
Þegar líða tekur undir lok Miðalda er greinilegt, að hei®8'
veldi páfastólsins er að gliðna og riðar til fulls. Vald páfa var
reist á þeirri sannfæringu, að páfinn í Róin væri staðgeng1*1