Kirkjuritið - 01.06.1974, Blaðsíða 81

ÞÁTTUR UMI GUÐFRÆÐI
ARTICULI CHRISTIANAE DOCTRINAE
Epiklesis
Bœn um umbreytingu efnanna í evkanstíunni.
EFTIR ARNGRÍM JÓNSSON
^elgunarorð og helgunarstund
Lirkju vorri hafa innsetningarorð
altarissakramentisins fengið það hlut-
''erk a§
vera helgunarorð efnanna,
rauðs og víns, er altarissakramentið
efir verið um hönd haft. Þannig hefir
Petta ekki verið frá upphafi.
J0 rn k i rk j u n n i voru innsetningar
s oðuð sem burðarás þakkargerðar-
Ir)riar, er fiu^ var yfjr efnunum. Þakk-
ar9jörðin byggðist á orðum Krists.
‘t nS/fningarorðin voru þannig „autor-
þQs < þess, er verið var að framflytja.
^ a L k a r g j ö r ð i n öll helgaði
^ n,nl. Á þessu verður breyting á
litjg rarnversku kirkjunni hefir verið
orð- SV° ° ^ Þessa- innsetningar-
Qn m seu ákvarðandi um helgun efn-
no. Þessa skilnings verður fyrst vart
LúthArnbr°SÍUSi ‘ Milan0 (um 38°)2-
erska kirkjan hefir tekið þennan
skilning í arf frá rómv.-kirkjunni. í
Austurkirkjunni þokar skilningur forn-
kirkjunnar einnig. Þessi þróun er aug-
Ijós þar eystra um miðja 4. öld. Þar
verða það þó ekki innsetningarorðin,
sem verða ákvarðandi um helgun
efnanna, enda má benda á, að lítúrg-
ía Addai og Mari,3 sem er austur-
sýrlenzk (um 200) hefir engin innsetn-
ingarorð, heldur er vitnað til „for-
dœmisins, sem er frá þér" (Kristi).
Þessi lítúrgía hefir og þá sérstöðu, að
þakkargjörðinni er beint til Krists, en
ekki til föðurins.
Þar eð þakkargjörðin hefir ekki
innsetningarorð er ekki hœgt að láta
þau taka það hlutverk að vera helg-
unarorð. Þetta dœmi sýnir ásamt öðr-
um beinum umsögnum, að innsetn-
ingarorðin voru ekki helgunarorð
(consecrerandi) og ekki rœtt um sér-
staka helgunarstund í þakkargjörð
fornkirkjunnar. Það er nýr þáttur, sem
175