Kirkjuritið - 01.06.1974, Blaðsíða 85

Rit eitt sýrlenzkt frá 5. öld, Testa-
^entum Domini Nostri lesu
^hristi, hefir byggt á mjög góðum
texta Hippolytusar, en eftirtektarvert
er< að þar finnast ekki orðin um að
Senda andann í fórnina.15) Þetta þykir
benda til þess, að þessi orð hafi ekki
Verið í þeim texta, sem er fyrirmynd
^_estamentum Domini og þau
Seu ekki upprunaleg, heldur komin inn
1 texta Hippolytusar síðar og þá í
austrœnu umhverfi. En það er fleira,
^ern jafnframt gœti bent til hverjir
afa farið höndum um rit Hippolyt-
Usar, 0g er það nokkur skýring á
^ninni um sendingu andans í fórn-
ina.
ÞakkargjörSin fyrir sköpunina
°9 Sanctus
^að þykir nœsta grunsamlegt, að
P^kkargjörðin fyrir sköpunina er svo
'n' sem raun ber vitni, en það sem
rr’eiri athygli vekur er það, að Sa n ct-
U.s. vantar alveg í niðurlag þakkar-
Siárðarinnar.
^itað er, að Sanctus tilheyrði
Þakk
ncer
ar9jörð þessa tímabils og talið
byggjandi, að Sanctus hafi
er'.® fyrstu tíð í niðurlagi þakk-
°r9Íörðarinnar í gjörvallri kirkjunni.16
^eirnildirnar eru Opinberunarbókin
J °9 á. kap., I. bréf Clemensar til
^ntumanna11 og rit Ireneusar.18
1 ástceða er að œtla, að þau áhrif,
g6rn Ur®u til þess að fella niður
f nctus og gera þakkargjörðina
^ 'r sköpunina svo lina sem hún er,
eins e'nn'^ valdið því, að þessi bœn,
°9 hún er nú um sending andans
í fórnina, hafi fengið sess í niðurlagi
þakkargjörðarinnar.
Sá möguleiki er og fyrir hendi,
þótt mjög lítill sé, að þessi bœn
hafi tilheyrt evkaristiu Hippolytusar,
en öðruvísi orðuð, svo sem
Testamentum Domini getur bent til.
Hafi þessi bcen tilheyrt evkaristiunni,
hefir hún einnig verið á öðrum stað.
Staða hennar hefir þá verið eftir berg-
ingu. Getur það staðizt eftir 3. aldar
venju. En í hinu austrcena umhverfi
hefir hún verið fœrð til og látin
vera niðurlag þakkargjörðarinnar, ekki
sízt eftir að hún verður beiðni um
andann i fórnina. Þar er staða epi-
klesis, eftir Sa nctus, í lítúrgíum Aust-
urkirkjunnar, sem er 4. aldar venja.
En meðan hún kann að hafa verið
bœn eftir bergingu, og Sanctus hið
eðlilega niðurlag þakkargjörðarinnar,
þá er hœgt að hugsa sér að bœnin
hafi verið orðuð þannig:
Vér biðjum þig, að þú sameinir
alla hina heilögu og fyllir þá heilög-
um anda til staðfestu trúar (þeirra) í
sannleika.
Hitt er þó miklu sennilegra, að bœnin
eins og hún er nú í texta Hippolytusar,
sé upprunalega svo sem hún er orðuð.
Hún hefir þá verið felld inn, og staða
hennar bendir til 4. aldar, en efni
hennar bendir til Austurkirkjunnar.
Hún er því öll innskot og viðbót í
texta Hippolytusar.
Gnostiskar og Traditio apostolica
Hverjir hafa þá farið höndum um
rit Hippolytusar, er œtla megi að
179