Kirkjuritið - 01.09.1974, Blaðsíða 47

hann fjölda fólks, sem hér hefur ver-
'S um að rœða. Hitt virðist mér aug-
'ióst, að þeir hafi flutt sig um set í
'andinu sjálfu og leitað á afskekktari
staði, sem norrœnir menn seinast
lagðu undir sig, ekki sízt til Vest-
fjarða, enda benda mörg örnefni þar
f'i kristins uppruna. Hins er einnig
9etiS, ag rnargir norrœnu víkinganna
j^afi haft með sér til íslands írska
Prœla, sem þeir hafi hertekið í írlandi,
Qður en þeir héldu til íslands. Þess
er iafnvel getið, að þeir hafi gjört
f®r ferð til írlands til þess að taka
Prœla, áður en þeir sigldu til íslands.
i'kt virðist mér undarlegt, er við vit-
ern/ að á sama tíma mátti á íslandi
'nna írska menn, sem hœgt var að
ertaka og nota sem þrœla. Eða hvers
Ve9na hefðu víkingarnir átt að fara
^'idari höndum um írska menn á ís-
andi en á írlandi eða annars staðar?
9 tel því miklar líkur benda til
ess, að norrœnir víkingar hafi kom-
talsverðri írskri byggð á íslandi,
þeir undirokuðu. Við getum því
nokkrum rétti sagt, að á þessu
a öldum við ekki hátíðlegt 11 00 ára
mœli íslandsbyggðar, heldur
nu
munu
^ Vera um Það bil 1100 ár, síðan
j ?' nir v'kingar frá Noregi komu til
ands 0g brutu niður hið kristna
menn
sett
n'ngarsamfélag, sem írar höfðu
a stofn í landinu.
II.
kr°r,9t ,er enn á huldu um atburði
Vi§ n,ltÖkunnar a íslandi árið 1000.
estur heimilda vakna margar
spurningar, sem erfitt er að svara út
frá hinni hefðbundnu söguskoðun.
Hvernig má það vera, að þrír víking-
ar, sem að vísu tekið höfðu kristni,
en voru samt um flest miklu líkari
heiðnum víkingum en kristnum trú-
boðum, hafi á fáum árum getað snú-
ið svo mörgum íslendingum til kristni,
að flokkur kristinna manna á alþingi
hafi unnið sigur árið 1000 og fengið
kristni lögtekna? Þar virðist skorta a11-
ar skynsamlegar forsendur.
Hér sýnast mér koma til hin duldu
áhrif, sem hinir undirokuðu kristnu
menn hafa haft í hinu íslenzka þjóð-
félagi þá áratugi, sem það var heiðið.
Hverjir önnuðust uppeldi uppvaxandi
kynslóðar? Voru það ekki þrœlarnir,
fóstrurnar, sem gengu börnunum í
móður stað að miklu leyti? Mér sýnist
óhœtt að gjöra ráð fyrir, að hin
blendna trú margra íslendinga á ára-
tugunum fyrir kristnitöku stafi ekki
hvað sízt frá þessum leyndu kristnu
áhrifum. Það leysir fjölmörg vanda-
mál, sem hefðbundin sögutúlkun á
engin viðhlýtandi svör við.
Á alþingi árið 1000 var ákveðið,
að allir íslendingar skyldu taka
kristna trú og láta skirast. Og á nœstu
áratugum sjáum við kristnina bera
ýmsa fallega ávexti í lífi og starfi
landsmanna, á sama tíma og heiðin
áhrif eflast á ný í Noregi. Það vekur
einnig furðu, ef hinni hefðbundnu
söguskoðun er fylgt, þar sem kristni-
takan er að verulegu leyti rakin til
ytri þvingunar af hendi Noregskon-
ungs, en verður auðskilið, ef gjört er
ráð fyrir áhrifum hinna írsku kristnu
manna, sem œtíð bjuggu í landinu,
237