Jörð - 01.12.1945, Blaðsíða 69

JÖRÐ
273
ast í tvö valdakerfi tveggja heimsvelda, í stað þess að skiptast
milli sjö eða fleiri stórvelda og tuga smáríkja. Ekki er ólíklegt,
að þessi nýja ski])ting verði iialdbetri en sú gamla. Meðan stór-
veldin voru mörg, öll nokkurn veginn jafn sterk, voru hér um
bil ótakmörkuð tækifæri til alls konar leynisambanda, undir-
ferlis og bragða. Sérhvert ríki var ætíð á nálum um nágranna-
ríki sín. Þau gátu bundizt samtökum gegn því, hvenær sem var.
Hvert ríki reyndi því, til varna gegn ímynduðum eða raunveru-
legum hættum, að bæta aðstöðu sína með því að ganga í vin-
áttu- eða varnarbandalag við sem flesta nágranna sína — gegn
öðrum auðvitað. Það er auðsætt, að í framtíðinni verða ekki
eins auðveld tækifæri til slíks leynimakks.
2. I fyrsta sinn í sögunni munu heimsveldin tvö liggja langt
hvort frá öðru, en ekki andspænis livort öðru, hvort sínurn
megin við rammlega víggirt landamæri eða mjótt sund. Ólík-
legt er, að til styrjaldar dragi með þeim, blátt áfram vegna þess,
að þau geta tæpast fengið höggstað hvort á öðru, vegna fjar-
lægðarinnar.#)
3. Hernaðarlegur styrkur livors heimsveldisins er að eðlisfari
frábrugðinn hernaðarlegum styrk hins. Bandaríkin eru fyrst
og fremst sjóveldi, en Rússland á allan sinn styrk í landhernum.
Amerískir hernaðarsérfræðingar mundu vart láta sér detta í
hug innrás í Rússland, gegn hinum miklu fjölmennari landlier
Rússa. A hinn bóginn mundi Rússland — með tiltölulega lítinn
flota — tæpast geta boðið birginn ameríska flotanum, sem að
þessu stríði loknu mun verða langstærsti floti heimsins, stærri
en flotar allra annarra ríkja til samans. Stríð milli þessara
tveggja heimsvelda er, eins og Lippmann hefur komizt að orði,
hér um bil eins ólíklegt eins og bardagi milli fíls og hvals.
4. Ýmsar aðstæður innan Rússlands og Bandaríkjanna munu
hafa heftandi áhrif á hvaða utanríkismálastefnu, sem er líkleg
til að leiða til styrjaldar. í Rússlandi mun endurminningin um
hið ógurlega mannfall í þessari styrjöld hafa sterk álirif á utan-
*) Hér sést vel, að höf. liefur vantað þær forsendur, sem hcrnaðartæknin
leiddi í ljós í lokaþætti styrjaldarinnar. Það raskar þó ekki miklu í þessari
hreinskilnu, rökföstu og stórmerku framsetningu þeirra atriða, sem nú ráða
einna mestu um alþjóðlega stórpólitík. — Ritstj.
18