Jörð - 01.09.1946, Page 82

Philip Wylie:
Fyrsta atómsprengingin við
Bikiki-ey.
Yfirsjónin
PAÐ er ekki vitað hvenær þetta gerðist.
Senniiega var það árla morguns í maí-
iok eða snemma í júní. Carl Everson og
Hugh Dunn voru að korna upp úr gömlu,
yfirgefnu nikkelnámunni. Þegar þeir stigu
út úr lyftuskriflinu brugðu þeir hendi fyrir
augun til að verjast birtunni. Hvort heldur
það var seint í maí eða snemma í júní hefur
ekki svo ntikla þýðingu, þetta var f ríki mið-
nætursólarinnar og bjart allan sólarhring-
inn. Allt í kring blasti við víðátta, sem náði
frá fjallgiarðinum langt í suðri niður að sæ-
börðum klettum íshafsstrandarinnar. Stór
flæmi ýmist klædd birkiskógi eða grasi. Hér
og þar sáust hálfgrónir haugar af úrgangi
frá námugreftrinum. í þorpinu, þar sem
fyrr hafði búið fjöldi verkamanna, var allt
tómt og húsin komin að falli.
EVERSON og Dunn höfðu eytt eigum sínum í þetta. Aðstæð-
urnar voru ágætar. Náman var nægilega langt niðri í gler-
hörðum kfettinum. Hér á þessum eyðiskaga á hjara veraldar
voru j>eir algerlega einangraðir frá umheiminum. Það var þeim
nauðsynlegt, jrar sem viðfagnsefni þeirra var ekki með öllu
hættulaust, og jreir vildu fyrir enga muni verða neinum að
meini. Þeir muiidu rneira að segja alls ekki hafa lagt út í þetta
ef jaeir hefðu óttast slíkt. Takmarkið var að ná bæði vísindaleg-
nm árangri og fjárhagslegum hagnaði.
Carl Everson var prófessor í eðlisfræði við háskólann í Ósló
og Hugh Dunn var verkfræðingur frá Glasgow, og liafði auk
jress hlotið Nóbelsverðlaunin. Hugmynd sú, sem joeir svo lengi
höfðu unnið að, var snjöll og í rauninni afar einföld. Allt
byggðist á Jjessu tvennu: í fyrsta lagi að eldsumbrot eiga rót