Jörð - 01.09.1946, Síða 23

JÖR3
21
manns livílir á?! Ég veit þú sérð, að samband karls og konu
getur ekki verið gott, nema hvort treysti hinu að fullu og þau
finni það alla leið inn að hjartarótum, að hver smátilfinning í
hinu er með heilindum. Hvernig fer fyrir mannfélagi, sem
byggir framtíðaráætlanir sínar á einni lyginni ofan á annarri?
Hvernig á sá, er ekki þekkir sannleikann, að geta dæmt? Oft
hefur mér gramizt við sjálfan mig og aðra, er við umhugsunar-
laust dæmum náungann með állri þeirri réttlátu reiði, sem við
eigum ævinlega nóg af, þegar dæma skal aðra. En segðu mér,
kæri kunningi, sem lifir á lyginni og baðar þig í lyginni, og
ekki þekkir sannleikann nema að nafni, hvernig ferðu annars
að því að dæma aðra og yfirleitt greina milli rétts og rangs? Sá,
sem setur á sig svip og með mörgum sönnunargögnum fellir
dóm yfir öðrum, dregur aðeins dóm yfir sjálfan sig á eilífðar
vettvangi.
Sannleikurinn er ekki það, sem flækir, heldur hitt, sem gerir
Ijóst og einfalt. Ást er sannleikur, því hún greiðir svo undur-
samlega fagurt og eðlilega úr öllum hlutum. Lygin aftur á móti
flaekir allt og saurgar það, sem fagur.t er, á hættulegan, lævís-
'legan hátt. Enginn tekur eftir því, að hún hefur smogið inn.
Hægt og örugglega leysir hún upp alilt það, sem sannleikur og
Kim Malthe Bruun var einn a£ fcðurlandsvinunum dönsku, sem Þjóð-
verjar dæmdu til dauða og tóku af lífi. Hann var þá 21 árs að aldri. Kim
var af góðum ættum, en missti ungur föður sinn og gekk stirt skólanám,
því hann unni náttúrunni með ofurást. Hann gerðist sjómaður 17 ára að
aldri og var þá nýbúinn að kynnast Hönnu, er hann svo trúlofaðist litlu
síðar, og flest a£ eftirfarandi bréfum eru til. Árið 1942—3 las hann undir
stúdentspróf og náði því. Fór því næst aftur á sjó, en gerðist leyniher-
maður í september 1944. Eftir fráfall Kims gaf móðir hans út safn af
bréfum hans og sýna þau, að raunar var þarna rithöfundarefni a£ göf-
ugustu tegund. Hér er birt stytt þýðing af völdum köflum úr bréfunum,
en flest er í þeim svipað að gæðum.
í þessu sambandi dettur ritstj. í hug, að hann slóst í Alþýðubl. heldur
óvægilega upp á ungan starfsmann Ríkisútvarpsins i tilefni af ummælum
hans um Kaj Munk og „píslarvotta". Ritstj. vill nú leyfa sér að benda
þessum unga efnismanni á Kim, kæri hann sig um að eignast svikalausa
innsýn í persónuleik og reynslu „píslarvotts" og eðli „píslarvættis".