Syrpa - 01.01.1914, Blaðsíða 11

jARÐSTJARNAN MARS
73
turninum. Á þeim ugpdráttum sjást
rákir óljósar ogf óreg"lulegar.
Douglass,sem var í mörgáraöal-
aðstoðarmaöur Lowells í FlagstafF,
segir að fiestar rákir sem á Mars
sjáist séu tálmyndir (sbr. „lllusioris
of Vision and the Canals of Mars“,
Popular Science Monthly.May, 1907)
E. M. Antoniadi, stjörnufræðiugur
í Meudon á Frakklandi, geröi ná-
kvæma uppdrætti af stjörnunni áriö
1909 — þá var Mars mjög nálægt
jörðinni.— Áuppdráttum hans sjást
aö vísu rákir eti þær eru ekkert lík-
ar þeim sem sjást á uppdráttum af
stjörnunni eftir Lovvell, Flammarion
og Schiáparelli. Þær eru tiltölulega
fáar, miklu styttri og hlykkjóttar í
samanburði víð liinar, (sbr: Ritgerð
eftir M. Antoniadi í Monthly Notices
R.A.S.Vol. LXXI., p.714). Stærstu
ljósmyndir sem teknar liafa verið af
Mars (pneð 40 þuml. sjónaukanum í
Yerkes stjörnuturninum í Chicago)
eru svo smáar að þvermál þeirra er
tæpur helmingur af þvermáli fimm
,,centa“ Canada penings. Þetta
gefur manni hugmynd ítm hve erfitt
það hlýtur að vera að gera nákvæma
uppdrætti af stjörnunni, enda lcern-
ur stjörnufræðingum alls ekki sam-
an um það hvað sjáist á Mars og
livaö ekki sjáist.
V.
Er líf á Mars? Manni dettur
þessi spurning ósjálfrátt í hug í
hvert skifti sem minst er á Mars.
Mikið hefir verið rætt og ritað um
þetta og eins og gerist eru sumir
með og aðrir á móti. Þegar talað
er um líf á öðrum hnöttum lítum
við ælinlega svo á að lífsskilyröin
séu þar hin sömu og hér. T. d. við
getum ekki ímyndað okkur að lif-
andi verur séu til á sólunni eða á
tunglinu. Engar lifandi verur sem
við þekkjum gætu haldist við á sól-
unni vegna hitans—og ekki á tungl-
inu vegna kuldans og vegna þess
að þar er ekkert gufuhvolf. Ef ein-
hver vill halda því fram að líf sé til
á öllum hnöttum hvort sem þeir eru
heitir eða kaldir, bjartir eða dimmir,
þá veröur aðeins sagt að þetta sé
nokkuð sem maðurinn geli ekki
rökkrætt. Það yfirstígur alla þekk-
ing hans. Til að viðhalda jarð-
neslcu lífi þarf vatn, loft, nokkur
saltefni og mátulegan hita. Ef ein-
liver jarðstjarnan uppfylti þessi skil-
yrði þá myndum við hafa ástæðu til
að ímynda okkur að þar væri líf.
Eru þessi skilyrði uppfylt á Mars?
Það verður ekki sagt með vissu
ennþá. Samkvæmt lögmálum sem
notuð eru við slíka útreikninga virð-
ist meðalhitinn á yfirborði Mars vera
um — 22° Fahr. Ef meðalhiti jarð-
arinnar er reiknaður á sama hátt
lcemur nálega sama talan út eins og
fæst með því að mæla hann beinlín-
is. Maður hefir því enga ástæðu
til að ímynda sér að útkoman fyrir
Mars sé fjarri lagi. Sumir álíta því
að pól-blettirnir myndist ekki af snjó
sem falli á yfirborð Mars, heldur af
kolsýruefni (Carbon dioxide) sem
sem sé þar í gufuhvolfinu. Efni
þetta frýs þegar kuldinn er orðinn
—109 gr. á Fahr. mælir. Það verð-
ur þá hvítt á litinn og líkist snjó.
Að sumrinu er hitinn á Mars yfir-
fljótanlcga nógitr t il að bræða hið
frosna kolsýruefni þó hann verði
ekki nógu mikill til að braða snjó.
Samkvæmt útreikning Lowells er
meðalhiti á Mars um 47 gr. á Fahr.
Sé þetta rétt,geta lifandi verur þrif-
ist þar kuldans vegna. Það þykir