Syrpa - 01.01.1914, Blaðsíða 39

í RAUÐÁRDALNUM
101
og- hetjur. En saga sú var aldrei
rituð, og er nú fáum kunn.
Húsið sneri í norSur og suöur,
og; voru flestir gluggarnir á þeirri
hliðinni, sem vissi að ánni. Aðal-
dyrnar voru á suður-stafninum, en
á norður-stafninum að utan lá stigi,
með handriði, upp á loftið. Undir
hálfu húsinu var kjallari, sem i
fyrstu hafði verið djiipur, en var nú
hruninn saman og aldrei notaður.
Að utan mátti skríða í tveim eða
þremur stöðum inn undir húsið
(undir aurstokkana) um holur, sem
höfðu myndast af völdum ílóðsins,
vorið 1882, og enn var ekki búið aö
fylla þær upp eða byrgja þær. Og
vindurinn blés þar inn undir gólfið,
stundi þar og veinaði ömurlega, og
oghélt oft vöku fyrirfólkinu,sem bjó
þar uppi á loftinu. En niðri í hús-
inu bjó aldrei neinn eftir að þ;>ð
skektist, þar var neglt fyrir alla
glugga og dyrnar harðlæstar.
Við frænka mín gengum upp á
loftið í skakka-húsinu. Það brak-
aði og brast í stiganum, sem lá upp
á veggsvalirnar (eða pallinn) fyrir
framan dyrnar, þar sem farið var
inn, og handriðið titraði, þegar á
það var stutt. Eftir endilöngu loft-
inu lá mjór og skuggalegur gang-
ur. Oðru tuegin við hann voru sex
herbergi, og fimm hinum megin.
En á milli annars ogþriðja herberg-
is að sunnan, og þeim megin við
ganginn, sem hetbergin voru að
eins fimm, var bil nokkurt, á að
gizka tíu feta breitt. Þar hafði áð-
ur legið stigi upp á loftið úr gang-
inum niðri, en nú var búið að negla
fjalir yfir uppgönguna, og ýmislegt
rusl var nú geymt þar í skotinu.
Þar var dálítill gluggi á þakinu, og
inn utn hann lagði alla þá birtu,
sem lýsti upp ganginn, þegar her-
bergin voru aftur.
Alt virtist benda á það, að lítið
væri urn hús þetta hirt. Gangurinn
hat'ði auðsjáanlega ekki verið hvít-
þveginn í langa tíð. Kalkið var
jafnvel hrunið úr veggjunum hér og
þar; en þar sem það var ekki hrun-
íð, voru gular rákir og sprungur og
smá-blettir um það alstaðar. Og
hurðirnar fyrir herbergjunum voru
flestar af sér gengnar; annað hvort
var læsingarjárnið bilað, eða húnn-
inn brotinn, eða eitthvað annað að.
Eg þóttist strax sjá, að hér byggju
eingöngu fátæklingar, og að húsa-
leigan mundi vera sérlega lág.
Enda komst eg brátt að því, að svo
var í raun og veru. Allir sem áttu
þar heima, voru nýkomnir til þessa
lands. Þar var fátækt daglauna-
fólk — sumt af því, ef til viU, hálf-
gerð olnbogabörn mannfélagsins —
menn og konur, sem að líkindum,
á einn eður annan hátt, höfbu liðið
skipbrot vona sinna, og' á ættjörð
sinni farið halloka í hinni endalausu
baráttu, sem háð er urn hvern ein-
asta brauðbita.
,,Þetta eru nú herbergin mín, “
sagði frænka mín. Hún benti á
fjórar dyr vinstramegin við gang-
inn, þegar inn var gengið. Svo
sýndi hún mér öll herbergin. Þau
voru öll fremur hreinleg og björt,
og gluggarnir vissu að ánni. En
kalkið á veggjunum var víða brost-
ið, og dottið burtu í stöku stað.
Eitt af þeim fjórum herbergjum var
svefnstofa þeirra mæðgnanna, ann-
að var notað sem eldhús og búr og
þvottahús, hið þriðja var borðstofa
og setustofa, og í hinu fjórða sváftt
mennirnir þrír, sem voru þar á fæði
hjá Sólrúnu — mennirnir, sem hún