Syrpa - 01.08.1920, Page 19

SYR-PA
241
vér eigum íslenzka mentastofnun, volduga íslenzka menningar-
stöS, sem haldi áfram aS veita út frá 'sér íslenzkum menningar-
I
straumum inn í amerískt og kanadiskt þjóSlíf. Allmenningur
streymir hraSar og hraSar inn í Ihérlent þjóðlíf; vér eldri menn-
irnir deyjum og fáum ekki aftraS þeim straum. En ef vér höfum
haft framsýni og framkvæmd til aS stofna öfluga íslenzka menn-
ingarstöð, iþá tekur ihún viS verkinut sem vér viljum vinna og
hrindir því áfram um ókomna tíS. Dr. Jón Bjarnason hafði
þessa hugsjón svo ríkt -í huga, að hann gaf henni sæti næst mesta
áhugamáli sínu: kristindóminum. Skólinn átti að hafa kristileg
áhrif á nemendurna; en hann -átti jafnframt að vera gróðrarstöð
íslenzkrar tungu — -íslenzk menningarstöð. Betur en þetta gat
leiðtoginn fallnji ekki sýnt, hversu mikils hann ma’t íslenzkt
þjóðerni.
En hvað íhugsum vér, hversu mikils metum vér íslenzkt þjóð-
erni? Hve langt hugsum vér fram í tímann? Viljum vér láta
merkið falla, sem Dr. Jón Bjarnason reisti á banadægri sínu?
Fyrstu spurningunni, hversu mikils vér metum íslenzkt þjóð-
erni, -svarið þér með þvf að ibenda á hina nýju þjóðernishreyf-
ingu: Þjóðræknis'félagið. Hreyfingin er góð, þér eigið þökk
skilið fyrir þann áhuga, sem þar kemur fram, og eg vonast til góðs
af félaginu og vildi styrkjalþað. En verk félagsins kemur því að-
eins að tilætluðum notum, að Jóns Bjarnasonar skóli, sem er hin
eina íslenzka mentastofnun hér vestan hafs, geti blómgast og
þroskast, Þá kemur önnur spurningin til greina. Hve langt
hugsum vér fram í tímann? Ef vér hugsum langt fram í tímann,
þá er það íslenzka menningarstöðin, íslenzka gróðrarstöðin, sem
vér hljó-tum að hugsa um. Hver á að taka við af oss? Hver á
að byggja vígi íslenzku þjóðerni í þessu landi, ef vér gerum það
ekki? Hver verður árangurinn af þjóðernisstarfi voru. ef vér
reisum ekki framtíðarmerkið og gröfum svo djúpt fyrir því, að
það falli ekki? Hverju svörum vér þriðju -spurningunni? : Eig-
um vér að láta merkið falla, sem Dr. Jón Bjarnason skaut hér í
völlinn áþur en hann féll? Getum vér ekki litið á málið frá
sama sjónarmiði og hann, hvort sem vér höfum verið lengur eða
skemur í þessu landi, að það sé nauðsynlegt 'til þess að halda ís-
lenzku þjóðerni vakandi ihér vestan hafs, að til sé menta-stofnun,
sem leggi rækt við það sem 'íslenzkt er? Getum vér ekki verið
sammála um það, að vér Islendingar eigum að sýna þjóðerni vort