Syrpa - 01.08.1920, Page 40

262
S Y R P A
svo gífurlega stórar, aS ]paer geta skygt -á sólina og dregiS svo
mjög úr birtu hennar. Engin pláneta lí voru sólkeríi er svo stór,
aS hún í svo miklum fjarska gæti dregiS úr birtu sólar svo nokkru
munaSi. Meginþorrinn af sólkerfunum mun vera svipaSur voru
sólkerfi, risavaxnar jarSstjörnur munu óvíSa vera til og því eru
stjörnur meS Algols eSli fágætar. Ljósasikiftin á þessum stjörn-
um eru mismunandi, bæSi aS styrkleika og tímalengd. Stjarn-
an W í Höfrungsmerki, 9. stærSar, er meS fullri birtu í rúma 4
daga, en svo dimmir yfir hana' I 0 klukkustundir. I þeirri myrkv-
an fellur ljósmagn hennar eftir 2 stundir niSur í 12. flok'k, og
svo hverfur stjarnan alveg meSan hæst stendur, en nær reglulegri,
fullri birtu jafnan aftur eftir 10 deyfSar- og myrkvastundir. Fljót-
ust eru ljósaskiítin á stjörnunni U í NaSurvaldi( 15 stundir er ihún
björt og 5 stundir myrkvuS. UmferSatíma hinna stóru, dimmu
félagsstjarna eSa pl'áneta í þessum Algol-sólikerium er mjög stutt-
ur, af því pláneturnar eru svo stórar og nærri sólunni, aS uinferS-
arbaugur þeirra er stuttur og ferSin mikil. Allar stjörnur af þess-
um flokki eru hvítar eSa gulhvítar, engin þeirra er rauS. Þar
sem svo stórir hnettir eru isvio nálægir, hljóta þeir aS hafa miikil
aSdráttaráhrif hver á annan, svo aS af því stafa stórkostleg fyrir-
brigSi flóSs og fjöru, sem eflaust valda miklum unribyltingum á
þessum hnöttum, menn ha'fa jafnvel þózt finna þar af leiSandi
tímabundnar breytingar á ljósmagninu, auk þeirra breytinga, sem
verSa viS myrkvana.
Breytilegar stjörnur úr öSrum flokki eru mjög líkar Algol-
stjörnum, en myrkvarnir haga sér nokkuS. öSruvísi, birta og
dimma skiftast aSHSandi og aflíSandi á, meS jöfnum millibilum;
myrkvunin er eigi stöSug um stund sem á hinum, heldur fer strax
iaS verSa aflíSandi þegar Ihámarkinu er náS. Ljósrannsóknir hafa
sýnt, aS hér eru Líka jarSstjörnur( er myrkvunum valda, en á
hvern hátt umferS þeirra er variS, vita menn eigi meS vissu; sólir
þessar virSast flestar vera mjög lifilar, en margt í eSli þeirra er enn
ráSgáta. Sumir halda, aS nokkrar þeirra séu mjög farnar aS
kólna og skurn og gjallskánir séu farnar aS myndast á yfirborSi
þeirra, sem dft brotna í sundur og eru á hreyfingu, en á móti þessu
mælir litur þeirra, því aS þær eru allar hvítar eSa gular eins og
Algol-stjörnurnar, en vanalega hafa þær stjörnur rauSan blæ, sem
mikiS eru farnar aS kólna.
UndirþriSja flokk telja menn stjörnur meS lifilum, óregluleg-
um ljósíbreytingum, og er aS svo komnu örSugt aS skilja, hvernig