Sjómannadagsblaðið - 01.06.1992, Page 22

20
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
móti utan þings, annað hvort þannig
að flotinn sigldi í land eða tekið á
þessu í kjarasamningum. Hinn kost-
urinn var sá að reyna að berjast gegn
þessu á þingi og fá því bjargað í við-
unandi form strax. Mér var auðvitað
ljós sá ágalli að það fá miklu fleiri
sjómannafslátt en rétt eiga á honum.
Það voru alltof margir komnir þarna
á jötuna, og það var til skaða fyrir
stéttina. Dæmi voru um menn, sem
voru að fylgjast með viðgerðum
skipa erlendis, eða útgerðarstjórum,
sem var umbunað af hálfu útgerðar-
innar með sjómannaafslætti. Þá var
og hópur grásleppukarla, sem voru
að skreppa í grásleppuna eftir skrif-
stofutíma, en þeir skömmuðust
mest. Svo var það spurningin um
beitningarmennina, var hægt að telja
þá til sjómanna fremur en fisk-
vinnslufólk? Ef svo var þá sýndist
áberandi óréttlæti í því að þeir nytu
afsláttarins en ekki þá jafnt þeim
fiskvinnslukonan hinumegin við þil-
ið.
Við skulum líta á hvaða hugsun
liggur að baki sjómannaafslættinum.
Almenningur borgar skatta til ríkis-
ins og bæjarfélaga fyrir þá þjónustu,
sem ríki og bær veita þegnunum. Sjó-
maðurinn nýtur ekki þessarar þjón-
ustu á borð við aðra þegna þjóðfé-
lagsins vegna langra fjarvista í sjó-
mennskunni. Hann fer á mis við
margt sem hinn almenni skattborgari
nýtur í borgaralegu samfélagi. Það
sýnist ekki óréttlátt, að þeir, sem
minnst fá útá skatta sína, sé ívilnað í
skattagreiðslum. í annan stað fólgst í
þessum sjómannafrádrætti umbun til
sjómannsins vegna hinna miklu
fjarvista frá heimili sínu. Hann naut
ekki heldur heimilislífs á borð við
aðra þegna.
Ég valdi þann kostinn að berjast
innan þingsins til að fá ákvæði stétt-
inni hagstæðari. Og mér finnst út-
koman viðunandi, en ég er þó ekki
sáttur við niðurstöðuna. Ég hefði
viljað fá fram að til dæmis 210 dagar
lögskráðir væru metnir sem eitt ár,
en ekki 245 eins og varð.
En með þessu er komin föst regla á
þetta og það var nauðsynlegt. Það
var allur gangur á þessu hjá skatt-
stjórum. Einum dugði það, ef menn
höfðu ekki tekjur af öðru en sjó-
mennsku, menn fengu þá 365 daga
sjómannaafslátt, annar skattstjóri
átti til að klípa af þessu að geðþótta
sínum og þetta var orðið svo ruglað
að það var með ólíkindum. Svo er
hinsvegar að sjá hvernig þetta reyn-
ist; hver útkoman verði eftir þetta ár.
Hafi ríkiskassinn meira en 185 millj-
ónir útúr þessu, eins og gert er ráð
fyrir að geti orðið, án þess að skaða
raunverulega atvinnusjómenn, það
falli út aðeins þeir, sem engan rétt
eigi, þá verður dæmið tekið til endur-
skoðunar. Hér var um sparnaðar-
áætiun ríkisstjórnarinnar í ríkis-
rekstri að ræða, en í henni felst að
ríkið sé ekki að borga mönnum útum
allar jarðir fé í formi sjómannaaf-
sláttar sem eiga engan rétt til greiðsl-
unnar. Og auðvitað kemur slíkt nið-
ur á sjómannastéttinni með óbeinum
hætti að menn sem ekki eru atvinnu-
sjómenn njóti þessara fríðinda.
Það, sem ég vil stefna að, er, að
það náist friður um þetta mál, og það
sé ekki sífellt verið að vekja það upp,
og fólk í landi þá síspyrjandi: „af
hverju eiga þessir menn að njóta
þessa afsláttar einir manna?“ Svarið
er auðvitað það sem nefnt er hér að
framan um fjarvistir sjómannsins, og
þann mismun það veldur honum
miðað við almenning í lífsháttum sín-
um.
Flestir taka þeim rökum, en innan
verkalýðshreyfingarinnar, er vax-
andi óánægja með að fiskvinnslufólk
njóti ekki sömu réttinda. (En því er
náttúrlega hægt að svara með ofan-
greindum rökum. Fiskvinnslufólk er
ekki afskipt í þjónustu samfélagsins
vegna fjarveru í starfi, né gert erfitt
að sinna heimilum sínum eins og ger-
ist um sjómenn). Sjómenn eru nátt-
úrlega ekki á móti því, að fisk-
vinnnslufólki sé ívilnað í sköttum, en
sjómannafslátturinn á að vera bund-
in sjómönnum einum.
Það er til það fólk, sem segir blá-
kalt, það eiga ekki að þekkjast skatt-
fríðindi í þessu landi. Það er stórt
talað og útí hött.
Það hljóta alltaf að verða ýmsar
aðstæður einstakra þjóðfélagshópa,
sem valda því, að þeir eigi rétt á frá-
drætti frá samfélagslegum sköttum.
Farmenn
í farmannastéttinni eru fjarvistir
orðnar miklar, skipin stoppa stutt í
heimahöfn. Afgreiðsla þeirra tekur
miklu skemmri tíma en áður gerðist.
Varðandi farmannastéttina er að
geta þeirrar þróunar að þar er um
síaukið álag að ræða á skipshöfnina.
Á 8 þús. tonna skipi eru nú færri
menn en voru á 2 þús. tonna skipum
áður.
Vinnuhraðinn hefur auk þessa
aukizt geysilega.
Islenzkir farmenn standa nú í
harðri baráttu við að halda atvinnu
sinni. Þar horfir til mikils ófarnaðar,
þar sem íslenzkar skipaútgerðir tóku
að sækja í að láta skip sín sigla undir
svonefndum þægindafána, það er
fána landa, þar sem engar, eða ófull-
komnar reglur gilda um mönnun eða
öryggismál. Ég tel að þar hafi okkur
áunnist nokkuð.
Við höfðuðum til þess gamla og
góða og sígilda sjónarmiðs að sigling-
ar til og frá landinu væru í höndum
okkar íslendinga sjálfra, þjóðinni
væri það nauðsynlegt að ráða fyrir
þeim farkosti og að hann kæmist ekki
í hendur erlendra stórfyrirtækja, sem
tækju ekkert tillit til þarfa þjóðarinn-
ar, nema sem þjónaði þeirra hags-
munum. Það hefur ekkert breytst í
þessu grundvallarefni síðan menn
voru að stofna Eimskipafélagið. Það
er náttúrlega ekki saman að jafna
tímum, en það lifir alltaf með þjóð-
inni að hún missti sjálfstæði sitt 1262
vegna þess, að hún var uppá Norð-
menn komin með siglingar til lands-
ins.
Ég held líka að íslenzkir skipaút-
gerðarmenn séu að átta sig á að þetta
sé ekki æskileg þróun. Þessir erlendu
farmenn eru oft frá fjarlægum þjóð-
um og þurfa að laga sig að framandi
staðháttum og vinnubrögðum. Ég
held að þetta sé að breytast í Evrópu
almennt í þá átt að reka skipin með
mönnum sinnar eigin þjóðar.