Sjómannadagsblaðið - 01.06.1992, Qupperneq 40

38
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
SÁ ER AF VESTFIRZKU KAPPAKYNI
s
sgeir Sölvason er aðfluttur
Gaflari, fluttist að vestan til
Hafnarfjarðar fyrir 20 ár-
um, og hefur svo gegnum-gaflazt, að
hann þekkir ekki ágætara fólk en
Gaflara. Ásgeir var skipstjóri í 30 ár.
Þegar hann rekur sjómannsferil sinn
er sleppt úr viðtalinu spurningum, og
því hefst þessi frásögn á svari:
— Já, það er rétt, ég er af fiski-
mannskyni. Langalangafi minn átti
19 eða 20 börn og það er orðið margt
um manninn í ættinni frá honum en
náttúrlega ekki allt fiskimenn.
Föðurættin er úr Dýrafirði, og úr
Súgandafirði. Það er Laugaætt í Súg-
andafirði.
Faðir minn dó 92 ára. Hann var
fæddur í Bolungavík. Afi minn var
þá formaður þar. Mín fjölskylda bjó
um skeið í Þernuvík, og þar var mik-
ill vinskapur með annarri fjölskyldu,
sem þar bjó. Það var fjölskylda
Ebenezar Ásgeirssonar. Hann var
formaður í Víkinni og hans synir
voru togaraskipstjórarnir Ágúst og
Guðmundur. Það var nú einnig mikil
fiskifjölskylda, sem kunnugt er.
— Nei, ég veit ekki hvað það hef-
ur verið í Þernuvík, sem olli þessu,
að þeir, sem þar bjuggu, urðu frægir
aflamenn, nema það varð svo í báð-
um þessum fjölskyldum. Fisksældin
lagðist í ættir eins og svo margir aðrir
hæfileikar manna.
Faðir minn var formaður í 50 ár og
bræður hans Guðbjartur og Guð-
mundur svipaðan tíma. Þeir Ásgeir
Guðbjartar og Guðmundur Júní eru
frægastir skipstjórar minna ætt-
menna. Guðmundur Jóní var gædd-
ur frábærum eiginleikum. Hann var
óskiljanlega ratvís. Það var engu lík-
ara en hann hefði innbyggt radar-
kerfi.
Það sagði mér gamall maður, sem
var háseti hjá Guðmundi, að hann
hafi eitt sinn verið að skammast yfir
vondri stýringu, og lét þau orð falla
að hann gæti stýrt blindandi inn
Dýrafjörð. Hásetarnir hermdu þessi
Ásgeir Sölvason.
orð uppá skipstjóra sinn einhverju
sinni, þegar þeir voru að sigla inn
Dýrafjörð. Guðmundur lét þá binda
fyrir bæði augu sín og tók við stýrinu.
Gamli maðurinn, sem sagði mér sög-
una, sagði engan sjáandi mann hafa
getað stýrt beinna en Guðmundur í
þetta skipti með bundið fyrir bæði
augu.
Frægt varð það svo,þegar hann fór
úr ísafjarðarhöfn í svartnættisbyl og
hélt af stað til Dýrafjarðar. Guð-
mundur stóð einn við stýrið alla leið-
ina. Aldrei sá útúr augum fyrir byl-
sortanum, engin landkenning alla
leiðina, en aldrei var slegið af til að
leita landkenningar eða mæla dýpi,
hann snéri án þess inná fjörðinn og
þegar hann kallaði á háseta sína til að
kasta upp endum, sáu þeir ekki
bryggjuna, þegar þeir komu upp.
Þá var einnig viðbrugðið um Guð-
mund hvað bátar fóru vel með sig í
vondu sjólagi undir hans stjórn, enda
sleppti Guðmundur aldrei stýri við
annan, ef illt var í sjóinn.
Já, hann var ratvís. Þeir voru það
þessir karlar margir. Menn urðu að
treysta á sjálfa sig og eigin hæfileika.
Og athugulir menn lærðu að þekkja
hverja báru ef svo má segja. Það voru
ekki komin mikil tækin þegar ég var
að byrja sjómennsku frá Flateyri, en
ég lærði að þekkja af sjólaginu hve-
nær báturinn var útaf Barðanum til
dæmis, og gat alveg siglt blindandi
inn á Önundarfjörð. Og gerði það
einu sinni sem stráklingur með föður
mínum.
Við vorum að koma úr róðri í
dimmviðri og ég átti að ræsa föður
minn, þegar tíminn sýndi að það væri
komið að því að taka fjörðinn, en ég
gerði það ekki. Ég vissi alveg þegar
við vorum við Barðann og hélt hik-
laust áfram. Ég varð sæmilega ratvís,
og náði góðu lagi á stýri, þótt ég öðl-
aðist náttúrlega aldrei ratvísi og lagni
Guðmundar Júní frænda míns. Það
vissi ég engan gera.
Þeir faðir minn og Guðbjartur
voru og ágætir sjómenn, mjög farsæl-
ir og aflamenn góðir, en þeir voru um
margt ólíkir bróður sínum í öllum
háttum, ekki sízt talsmáta, því að
Guðmundur tók oft sterklega til
orða, einkum ef hann var við skál.
Þær voru margar sögurnar, sem
gengu um Guðmund Júní, en allir
luku upp einum munni um að hann
hafi verið hinn bezti drengur og frá-
bær sjómaður. Enn er að nefna að
Guðmundur var rammur að afli. Jó-
hann Bárðarson segir frá því í bók
sinni „Áraskip“ (Sjá einnig: Sigling
fyrir Núpa).
Þegar Guðmundur var um tvítugt
var hann í Bolungavík. Þá var það
eitt sinn sem oftar, að skip kemur
með varning til Bolungavíkur. Þann-
ig háttaði til þarna, að skipa varð í
land vörunni á svo kölluðum bring-
ingabátum, sem voru á stærð við litla
snurpubáta og ekki ósvipaðir að lög-
un.
Guðmundur fór fram á víkina til
að sækja varninginn ásamt tveim eða
þrem mönnum öðrum. Ylgja var á
víkinni og þurfti fleiri menn niðri í
bátnum til að taka á móti varningn-