Sjómannadagsblaðið - 01.06.1992, Side 48

46
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
REYKJAVÍKURHÖFN 75 ÁRA
Framtíðarsýn hafnarinnar er
björt, — segir Gunnar B.
Guðmundsson 1986, þáver-
andi hafnarstjóri og hér í frásögn er
fylgt hans grein um allar tölur. Ofan-
greind ummæli eru trúlega jafngild
nú á 75 ára afmælinu á þessu ári.
Afmælisárið er miðað við 16. nóv-
ember 1917 (formleg afliending), en
þá taldist sú hafnargerð fullbúin, sem
hafin var 1913, — (bólverkin sem
skip gátu lagst að voru þá 200 metr-
ar) — samkvæmt hafnarlögum frá
1911, sem voru fyrstu íslenzku hafn-
arlögin.
Höfnin var byggð samkvæmt til-
lögu frá þáverandi hafnarstjóra
Kristjaníu, Gabriel Smith, verkið var
síðan unnið af verktakafyrirtæki
N.C. Monberg, enyfirverkfræðingur
var Kirk.
Þeir hafnargarðar, sem reistir voru
í þessari hafnargerð, mynda ennþá
höfnina, sem lokast með Vestur- og
Norðurgarði og Ingólfsgarð að aust-
an. Innan þessara garða eru svo Æg-
isgarður, Grófarbryggja og Faxa-
garður.
Austurhöfn varð vöruflutninga-
svæði hafnarinnar ásamt Grófar-
bakka, en Vesturhöfn fiskihöfn. Ár-
ið 1965 var ákveðið að reisa ný hafn-
armannvirki inn við Viðeyjarsund,
þar sem hægt væri að byggja viðlegu-
pláss án þess að reisa skjólgarða.
Fyrsti áfangi Sundahafnar í Vatna-
görðum var tekinn í notkun 1968 og
70% (1986) allra vöruflutninga fara
um þá höfn. Landsvæði hafði höfnin
lengi mjög lítið, en það hefur smám-
saman aukizt og um næstu aldamót
áætlað að það verði um 10 hektarar.
Annar áfangi Sundahafnar var hafn-
argarður við Holtabakka í Klepps-
vík. Þá er og hafnaraðstaða til dæl-
ingar lausu efni (massavörum) í
Grafarvogi. Bryggja Áburðar-
verksmiðjunnar er einnig innan
hafnarsvæðis Reykjavíkurhafnar.
Um 70% af heildarinnflutningi
landsmanna og um 30% af heildar-
útflutningi fer um Reykjavíkurhöfn.
Skipakomur í höfninni hafa mestar
verið 3.500, en nú algengastar 2.500
á ári. Tonnatala skipanna hefur aft-
urámóti ekki minnkað.
I greininni 1986, segir fyrrverandi
hafnarstjóri, að 1985 hafi verið farið
að vinna að „Flutningahöfn til fram-
tíðar“, og þá miðað við árið 2004
(skipulagstímabil borgarinnar).
Hafnarstjóri nefnir í því sambandi
um framtíðaráformin, svæðið innan
Holtabakka, þar sem skip Sam-
bandsins (sáluga ÁJ.) hafa aðstöðu
og Vatnagarða, þar sem Eimskip
hefur aðstöðu.
Hafnaraðstaða í Eiðisvík fyrir
stóriðju er eitt af „nýmælum, sem
hafnarstjórn hefur fjallað um“.
„Reykjavíkurhöfn er í eigu borg-
arinnar, og er rekin sem sjálfstætt
fyrirtæki og hefur byggst upp af eigin
aflafé. Hún er eina höfn landsins,
sem ekki nýtur ríkisframlags, og auk-
in heldur nýtur hún ekki styrks úr
borgarsjóði“.
Núverandi hafnarstjóri er Hannes
Valdemarsson verkfræðingur, en
formaður hafnarstjórnar Guðmund-
ur Hallvarðsson, alþm.
Um starf hafnsögumanna
Sigurður Þorgrímsson, skipaþjón-
ustustjóri, ræðir um starf hafnsögu-
manna og aðbúnað skipa í Reykja-
víkurhöfn í Sjómannadagsblaðinu
1986.
Eins og flestir vita, sem tekið hafa
lóðs til innsiglingar í höfnina, er það
oft ekkert gamanspaug fyrir lóðsinn
að komast lifandi eða óslasaður um
borð í skip, ef illt er í sjóinn. Sigurði
segist svo:
„Jú, það hefur oft verið harðsótt
að komast um borð í skipin, t.d. hef-
ur það oft komið fyrir að það hafi
ekki verið hægt að komast um borð í
erlend skip á hafnarmörkunum
norður af Akurey og Engey og dæmi
þess að við höfum orðið að láta skip
elta okkur inn á milli eyja þar sem við
höfum fyrst komist um borð. Það
varð ég einu sinni að gera með ensk-
an togara sem alveg útilokað var að
komast um borð í; mér datt ekki ann-
að í hug en að lóðsbáturinn myndi
lenda inni á dekki á skipinu, það valt
svo mikið. Þá er ekki síður erfitt
stundum að komast úr skipunum, en
þetta ræðst náttúrlega mikið af því
hversu lagnir skipstjórarnir eru að
halda skipunum til. Á stærstu skip-
unum finna skipstjórarnir ekki fyrir
tveggja metra öldu við síðuna og eiga
oft erfitt með að skilja að þeir þurfi
að gefa hlésíðu eða halda skipinu til
eins og maður biður um.
Það hafa orðið slys á hafnsögu-
mönnum við að fara um borð í skip
og úr þeim, en sem betur fer er ekki
mikið um það. Þetta kemur allt með
æfingunni og reynslan er hafnsögu-
manninum dýrmæt. Menn í okkar
starfi þurfa auðvitað að vera vel á sig
komnir og liprir, — og við erum það
þó við séum þéttir á velli! Það er ekki
á allra færi að fara um borð í illviðri
og slæmu skyggni: hoppa úr bát á
réttu róli upp í stiga, forða sér strax
fjórar/fimm tröppur upp svo að bát-
urinn skelli ekki á fætur manns og
klifra svo fimmtán/átján tröppur upp
eða fjóra til fimm metra. Þetta reynir
á handleggi manna og það er satt að
segja furðulegt að hafnsögumenn
skuli halda þetta út jafn lengi og raun
ber vitni á þessum tímum þegar ann-
ar hvor maður er kominn með krans-
æðastíflu um miðjan aldur. Meðal-
aldur hafnsögumanna hefur jafnan
verið fremur hár og menn starfa hér
framundir sjötugt, en þó aldrei svo
lengi við að fara um borð í skip.