Sjómannadagsblaðið - 01.06.1992, Síða 69

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
67
Timburhús 1925.
15 marka öl 18 tunnur
3 dala öl 6 tunnur
8 og 9 marka öl 36 tunnur.
6 marka skipsöl 55 tunnur.
Aðrar vörur
Spænskt salt 1 lest
Sápa 1 fjórðungur
Tjara 6 tunnur
Hverfisteinn 1 stk.
Ut fluttar vörur
Grófur Larðfiskur 3754 vættir 24 f.
Saltfiskur 11 vættir 16 f.
Lýsi 24 tunnur
Sokkar 139 pör.
Hafnarfjarðarumdæmi var heppið
með tvo fyrstu Einokunarkaup-
mennina, sem fengu Hafnarfjörð á
leigu í byrjun Einokunar, þegar
verzlunarleyfi Þjóðverja rann út. Það
voru auðugir kaupmenn, sem birgðu
Hafnarfjarðarverzlun vel af vörum.
Árið 1662 var verzlunarháttum
breytt þannig, að landinu var skipt í
fjögur „kaupsvið“, og var einn aðal-
leigjandi að hverju sviði, en mátti svo
leigja með sér öðrum kaupmönnum.
Þessi skipting var allundarleg. í sama
kaupsviði og Hafnarfjörður voru
Vestmannaeyjar, Eyrarbakki, Hofs-
ós og Vopnafjörður.
Á 17du öldinni eða 1677 var verzl-
unarstaðurinn í Hafnarfirði fluttur
norður yfir fjörðinn í Akurgerðis-
land, sem síðar var nefnd Vestur-
byggð en hafði áður verið á grandan-
um hjá Hvaleyri. Ástæðan er helzt
talin hafa verið sú fyrir þessum flutn-
ingi, að grandinn hafi verið farinn að
brotna undan sjógangi og ekki lengur
tryggur staður fyrir verzlunarhúsin,
enda eru um það sagnir að öld seinna
hafi sjór verið farinn að ganga yfir
grandann.
Árið 1684 var enn breytt verzlun-
arlagi og íslenzkar verzlunarhafnir
boðnar upp til sex ára og þá breyttust
einnig kaupsviðin. Kaupsvið Hafn-
arfjarðar tók þá yfir, Kálfatjarnar-
Garða- og Bessastaðasókn að Arnar-
nesi.
Kóngur var sífellt að skipta um
leigjendur að Islandsverzlun. Svo-
nefnt lausakaupmannafélag hafði
landið á leigu 1733-42 og þar næst
Hörmangarar 1742-58.
Á tíma Hörmangara gerðust tveir
merkis atburðir í sögu Hafnarfjarð-
ar.
Árið 1752 keypti Skúli Magnús-
son, á vegum Innréttinganna, sem
hann var að stofna í sama mund, tvær
norskar duggur, 32-34 verzlunar-
lesta, og þá að okkar tali 62-68 tonna
duggur. Jafnt þessu flutti Skúli inn
norsk þorskanet til veiða.
Duggur þessar gerði Skúli út frá
Hafnarfirði. Tap varð á útgerðinni,
þótt skipin væru heitin eftir kóngin-
um, og hétu Friðriksást og Friðriks-
gáfa. Árið 1759, eftir sjö ára útgerð,
reyndust heildar gjöldin orðin 41 þús.
ríkisdalir, en tekjurnar 27 þús. ríkis-
dalir. Þá var útgerðinni hætt, en net-
in urðu eftir í Hafnarfirði, og síðan
hafa netaveiðar verið stundaðar í
þeirri byggð og nágrannabyggðum.
Steinhús 1932.
Upp kom hlutur Reykjavíkur
Það varð Hafnfirðingum og þeim
byggðum, sem að honum lágu til
góðs að Skúli valdi duggum sínum
stað með netin í Hafnarfirði, og sjó-
menn á þessum slóðum kynntust því
hinu fengsæla veiðarfæri fyrstir
manna. En hún reyndist ekki þessum
byggðum eins vel sú ráðstöfun að
undirlagi Skúla að setja Innrétting-
arnar á stofn í Reykjavík en ekki
Hafnarfirði.
Iðnaðarstofnanir Innréttinganna
voru klæðagerð- skinnaverksmiðja
og veiðarfæragerð og þessari starf-
semi fylgdi náttúrlega ýmiskonar
umsvif, og fólk tók að safnast að
þessum fyrirtækjum. Það bar helzt til
þess að Reykjavík varð fyrir valinu
en ekki Hafnarfjörður, þótt hann
væri meiri útflutningshöfn en
Hafnarfjörður 1925-30.