Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Qupperneq 67

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
67
Súðin var smíðuð í Þýskalandi 1895 og var strandsiglinga-
skip hér við land. Olafur Tryggvason var á skipinu þegarþað
varð fyrir hinni heiftarlegu loftárás 16. júní 1943.
Bakið á mér var alblóðugt
„En vorið 1943 réði ég mig til Rík-
isskip um borð í Súðina í strandsigl-
ingar. Á henni sigldum við frá
Reykjavík til Þórshafnar og svo sömu
leið til baka. Já, ég lenti í árásinni á
Súðina. Þetta var þann 16. júní 1943
og við vorum á vesturleið. Þetta var í
glampandi sól og alveg steikjandi
hita. Við vorum á miðju sundinu milli
Grímseyjar og lands. Þetta var um há-
degisbil og ég var á leið fram í með
heitt vatn í könnu, því ég hugðist þvo
mér og þar var ekkert heitt vatn. Þá
vitum við ekki fyrr til en yfir okkur
birtist eins og svart ský í lofti. Þetta
reyndist þá vera þýsk flugvél og ekk-
ert smáferlíki, greinilega af stærstu
gerð. Skipti nú engum togum að þeir
létu skothríðina rigna yfir okkur. Eg
komst niður um lúkarkappann en
skrikaði þá fótur og rann niður allan
stigann. En það furðulegasta var að
allan tímann hélt ég á könnunni og
það fór ekki úr henni dropi! Eg heyrði
nú kveða við þessi líka litlu læti og
hvelli. En eftir örlitla stund áttaði ég
mig og fann þá að það var eins og eitt-
hvað læki niður eftir bakinu á mér.
Mér datt fyrst í hug hvort ég hefði
svitnað svona. Eg var klæddur hvítri
skyrtu og buxum og þreifaði nú eftir
bakinu á mér — og í ljós kom að það
var blóð. Síðar kom í ljós að skot
hafði hæft lúkarinn og sprengjubrotin
dreifst út um allt. Einhver þeirra
höfðu lent í bakinu á mér, en sem bet-
ur fer aðeins skrámað mig. Ég var í
þunnum ermalausum bol og það get
ég ságt þér að hann var eins og gata-
sigti. Þegar árásinni virtist lokið fór
ég upp og það fyrsta sem ég sá var að
brúin var öll sundurtætt. Skorsteinn-
inn var eins og gatasigti.
Ögmundur Ólafsson, þriðji stýri-
maður okkar, fékk skot í vöðva og
sömuleiðis fékk rórmaðurinn, Guð-
mundur Elí Kristinsson, skot og lifði
aðeins tæpa klukkustund eftir þetta.
Einn hásetanna, Hermann Jónsson,
sem verið hafði að skafa og mála aft-
an við brúna fékk skot í gegnum sig
og lést samstundis. Þá fékk einn há-
setanna sem staddur var bakborðs-
megin skot í gegnum handleggsvöða.
Einn kyndaranna sem var á frívakt
hafði gengið sér aftur á bátadekk. Þar
voru lífbátarnir fjórir og tveir þeir
fremri stóðu
senn í björtu
báli. Þessi
kyndari fékk
skot í lær-
vöðvann sem
reif fótinn alveg
niður í skóvarp.
En hann lifði
þetta þó af.
Þjóðverjarnir
köstuðu líka
niður að okkur
sprengju og hún
fór það nærri
okkur að botn-
ventillinn fór úr skipinu við höggið.
En þar var heppnin með okkur samt.
Þegar sjórinn tók að buna inn var í
honum svo mikið þang að það stöðv-
aði lekann. Ekki veit ég hvemig hefði
annars farið. Sjórinn í vélarúminu
náði mönnunum þar niðri í bringu.
Flugvélin fór tvívegis yfir skipið, tók
svo stóran hring og flaug burtu.
Gaf nú skipstjóri skipun um að yf-
irgefa skipið. Var nú farið að afturbát-
unum og þeir látnir síga í öldustokka
hæð. Voru særðir menn og aðrir skip-
verjar látnir fara í bátana og haldið frá
skipinu. Áður en skipið var yfirgefið
var gefið merki með eimpípunni til
þess að vekja athygli á kringumstæð-
unum.“
Árásin á Súðina var
hrikaleg reynsla
„Þrír breskir togarar voru þama
nærri og við sáum að einn þeirra var
með stóra byssu á keisnum. Samt
hafði ekki unnist tími til að taka af
henni seglábreiðuna þegar flugvélin
birtist, en hún kom úr sólarátt. En við
sáum að Bretarnir urðu svo hræddir
að þeir hlupu allir eins og kjúklingar í
felur. Bresku togarana létu þeir þó í
friði, kannski af því að þeir sáu fall-
byssuna. Tveir bresku togararnir
komu nú til okkar, sá fyrri var Lames-
dale H 548 og fóru allir um borð í
hann til að byrja með. Varð það úr að
hann tók þá særðu ásamt 1. stýri-
manni og fór með þá til Húsavíkur, en
skipstjóri og ósærðir menn af Súðinni
héldu um borð í Súðina aftur. Tók
annar breski togaranna, War Gray H
14, Súðina í tog, en hún var nú tals-
vert mikið sigin og aðstoðuðu menn
af Súðinni við að koma dráttartaugum
í milli. Ekki tókst að slökkva eldinn.
Eóru nú allir áhafnarmenn af Súðinni
um borð í War Gray því menn voru
ekki óhultir um borð. Slefaði nú tog-
arinn skipinu inn til Húsavíkur. Þar
kom slökkvilið sem slökkti eldinn í
Súðinni, en sjúkralið frá hernum tók
við þeim særðu.
Þetta var hrikaleg reynsla og eftir-
köstin andlega voru slæm. Til dæmis
mátti maður ekki heyra í flugvél eftir
að heim kom nema hlaupa í felur.“
Erfíð flugferð — hitti gamla
kunningja
„Ég hélt þó áfram að sigla hjá Rík-
isskip á Súðinni um skeið, en rétt fyr-
ir áramótin 1946-1947 lét Ríkisskip
byggja tvö 400 lesta skip fyrir sig í
Greenoch í Skotlandi. Þetta voru
Skjaldbreið og Herðubreið. Ég réði
mig sem bryta um borð í Herðubreið
rétt fyrir jólin og fórum við átta út að
sækja skipið. Ég fór út með banda-
rískri leiguflugvél sem Loftleiðir
leigðu af bandarísku félagi (vegna
bruna Heklu á Ítalíu) sem hét
„Northern Lights,“ og var áhöfnin
samtíningur frá ýmsum flugfélögum.
Þó voru um borð íslenskur flugstjóri
og íslensk flugfreyja. En þegar á að
fara að leggja af stað kemur maður og
stoppar okkur, því einn hreyfillinn af
fjórum var bilaður. Eftir langa bið var
lagt af stað, en ekki vorum við komn-
ir nema hálfa leið til Prestwick þegar
hreyfillinn bilar enn. Þó var haldið
áfram og flogið eins lágt og hægt var,
því engar súrefnisgrímur voru um