Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Qupperneq 75

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
75
Tundurdufl hefur losnað úr festum sínum og rekið á land. í óveðrum hér við
land áttu þau til að springa ífjörugrjótinu og heyrðist hvellurinn þá inn til af-
skekktustu bæja.
Tundurduflin voru flutt um borð til
okkar á prömmum, og ekki leið á
löngu þar til við gátum á augabragði
sagt til um það hvort um dufl væri að
ræða sem liggja skyldu grunnt eða
djúpt í sjó — og einnig hve langur
leiðangurinn yrði. Adventure gat bor-
ið 300 tundurdufl! Tveimur sólar-
hringum áður en farið var að leggja
duflin fór tundurspillir yfir svæðið þar
sem átti að varpa þeim út og ákvarð-
aði legu þeirra nákvæmlega. Þegar á
vettvang var komið skipuðu skipin sér
í samsíða röð með hálfrar mílu milli-
bili. Hver maður um borð hafði sínu
sérstaka hlutverki að gegna og aðset-
ur mitt var útsýnisturn, sem kallaðist
„Remote Control Office.“ Hann var
fyrir framan brúna en gnæfði hátt upp
yfir hana, og gluggarnir sneru í átt að
skutnum. Þar gat ég fylgst náið með
athöfnum allra skipanna og svo því
hvemig lagning duflanna fór fram.
Tundurduflunum var komið fyrir á
litlum hjólavögnum sem runnu eftir
járnbrautarteinum og þegar tekið var
að leggja þau, runnu þau eftir teinun-
um í hring meðfram báðum borð-
stokkum frá vinstri til hægri á jöfnum
og óbifanlegum hraða. Þegar þau
voru komin alveg aftur að miðjum
skut sáu tveir menn um að hrinda
þeim af vögnunum í sjóinn. Þessir
menn voru klæddir afar þykkum
frökkum með hettu til þess að verjast
kuldanum og voru gyrtir breiðum
beltum með öryggislínu á.
Klefinn minn í turninum var afar
þröngur og aðeins búinn litlu skrif-
borði sem skrúfað var í vegginn fyrir
framan mig. Meðan á lagningu dufl-
anna stóð fór allt rafmagn sem vélarn-
ar gátu framleitt til þess að knýja
tunduflalagningabúnaðinn, svo ekkert
rafmagn var aflögu til þess að hita
vistarverur áhafnarinnar. Ég var
skyldaður til þess að hafa dyrnar á
stálklefanum mínum galopnar og ég
var við það að krókna úr kulda. En ég
var þó ekki alveg ósáttur við lífið,
þótt þarna yrði ég að sitja í átta til tíu
klukkustundir í lotu — því oft gafst
gott næði til þess að helga sig rúss-
neskunáminu.
Eitt sinn vorum við að leggja tund-
urdufl á hafinu milli Reykjaness og
Grænlands, en markmiðið var að fæla
frá jafnt þau óvinaskip sem á yfir-
borði sjávarins sigldu og svo kafbát-
ana — og tryggja með því móti að
skipalestir á leið til Murmansk og
Archangelsk kæmust heilu og höldnu
leiðar sinnar um þetta svæði. Tals-
verður veltingur var en ágætis
skyggni. Þótt ég væri niðursokkinn í
málanámið þá þurfti ég ekki annað en
líta upp til þess að sjá tundurduflin
velta aftur af skipunum. Þau flutu í
yfirborðinu nokkrar mínútur eða þar
til akkeri, sem sjálfkrafa rann í sjóinn
Breskt tundurdufl. Duflin áttu að
verða óvirk ef þau slitnuðu upp, en
vegna botngróðurs vildi sá útbúnaður
festast og virk dufl rak óraleiðir.
Hleðslan var skotbómull, en stundum
önnur sprengiefni, trotyl, trinol eða
novit. Við festar möruðu þau 2-5
metra undir yfirborði sjávar.
á eftir hverju dufli, sökkti því og það
hvarf. Þar með var duflið virkt og
flaut nú á fyrirfram ákveðnu dýpi.
Fyrir kom að eitt og eitt dufl sprakk
fyrir slysni eftir að það kom í sjóinn
og varð þá ógurleg sprenging. En
þetta var sjaldgæft, einkum þegar lit-
ið er til þess að við lögðum 2000
tundurdufl í hverjum leiðangri. Eitt
sinn, þegar allt virtist í besta gengi,
varð mér litið upp og sá þá að annar
mannanna sem sá um að velta duflun-
um út við skutinn á skipinu barðist
heiftarlega við að losa beltið sitt af
einu duflinu, en beltið hafði fest á ein-
um af tökkunum á því. En hann dróst
ásamt duflinu í sjóinn og þegar það
hægt og hægt byrjaði að sökkva fór
hann sömu leið. Ekki var viðlit að að-
hafast neitt honum til bjargar....“
Hér látum við lokið að vitna í ævi-
sögu Joe Walsh, en hann var á þessu
sama skipi ekki all fjarri Noregi við
tundurduflalagnir nokkru síðar. Fyrir
honum átti að liggja að vera í tvö ár
meðal Rússa við Hvítahaf þar sem
hann fylgdist með vörum þeim sem
skipalestirnar fluttu Rússum til að-
stoðar í styrjöldinni. Síðar tók hann
og þátt í Kyrrahafsstríðinu og er saga
hans öll hin merkilegasta og ævin-
týralegasta. En við verðum að tak-
marka okkur við lýsingu hans á lífinu
um borð í tundurduflalagningaskipinu
og vonum að einhverjir þykist að
fróðari.
AM