Eimreiðin - 01.04.1925, Síða 48

144
ÞORSKHAUSARNIR OQ ÞJÓÐIN eimreiÐ1n
Love me little, love me long,
is the burden of my song.
Það var talið sjálfsagt, að eta fyrst það sem lakast var &
hausnum, en síðan betra og betra í réttri röð, hið bezta s$'
ast. Þetta er æðsta lögmál lífernislistar eins og annara lista'
að raða þáttunum þannig niður, að sívaxandi unun spretti
að eitt komi öðru betra unz lokið er. Svo á það að vera 1
sjónleik, og svo á það að vera í lífsins mikla leik.
Ef til vill skilst ágæti þeirrar menningar, er af þorskhausa'
áti sprettur, enn betur, ef vér berum hana saman við rúð'
brauðsmenninguna, sem er að koma í hennar stað, og spVrl'
um: Hvaða hugsanir hefir rúgbrauðið vakið, hvaða orðua1
hefir það auðgað tunguna, hvaða íþróttir hefir það skapa^’
hvaða dygðir hefir það glætt? Vér sjáum undir eins, að þarna
er ekki um auðugan garð að gresja. Eg kann ekki að nefa3
nokkra hugsun, sem þakka megi rúgbrauði sérstaklega. Nöfn
á því kann eg engin önnur en rúgbrauð og svo sþruman4’
er bezt sýnir, hvert rúgbrauðsmenningin stefnir. Hvaða íþróthf
spretta af rúgbrauðsáti? Engin svo eg viti. Hver maður getnr
frá upphafi vega tilsagnarlaust og blindandi úðað í sig rú8'
brauði. Hvaða dygðir spretta af rúgbrauðsáti? Eg veit enða’
enda er það ekki von. Einn munnbitinn er öðrum líkur, sama
í hvaða röð þeir eru etnir, ekkert fyrir þeim að hafa, ekke^
sem hvetur til að gera greinarmun góðs og ills.
Vér sjáum af þessu, að menningarundirstaða í mat er ÞV1
minni, sem minni tilbreyting er í honum, færra að grein3
hvað frá öðru og minna fyrir að hafa. Svo er um rúgbrauð’
svo er um algengan graut og kássur. Af því að þorskhan5
hættir til að verða að einum graut, þegar hann er soðinn’
þá er soðinn þorskhaus hvergi nærri slíkur rnenningarfröm'
uður sem hertur. Roð og fiskur og himnur losnar frá bein'
um, slitnar úr eðlilegu sambandi og blandast hvað við anna^
beinin losna sundur, svo að enginn veit, hvar hvert átti heim2'
Þarna þarf ekkert fyrir að hafa. Þess vegna verður ekkart
bil milli löngunar og fullnægingar, ekkert tilhugalíf, heldur
dýrsleg græðgi, sem gerir engan greinarmun góðs og i^5’
bjöllufisks og lúsabarðs eða skollaskirpu, heldur gleypir hvaL
með öðru. Það er grautarjafnaðarstefnan.