Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1925, Blaðsíða 2

Eimreiðin - 01.04.1925, Blaðsíða 2
98 NÝNORSKT MÁL OG MENNING eimreiðiN norsku máli, er það, að ef nýnorskan sigri, þá útiloki Norð- menn sig frá andlegu sambandi við Dani. Sé NorðmönnuW ekki lítið gagn að því, að 3—4 miljónir manna utan Noregs lesi norskar bókmentir. Þessi mótbára virðist í fljótu bragði ekki veigalítil, en við nánari athugun verður hún ærið létt á metunum. Danskan bjagaða — ríkismálið — er að eins töluð af örlitlu broti þjóðarinnar, þeim, sem í borgum búa — en það er einmitt sá hluti fólksins, sem minsta hefur menningU og lausast stendur fótum í norskri jörð. Er það sannast mála> að gamalt fólk í sveitunum, sem ekki hefur fengið uppfræðslu í dönsku, skilur alls ekki það mál — en á íslenzkri tungu er unt að gera sig skiljanlegan, að minsta kosti vestanfjalls. Hið danska mál hefur öldum saman lokað dyrum bókmentanna fyrir almenningi og verið erfiður þröskuldur mörgum gáfuðuiu alþýðumanni, þó að hann hafi uppfræðslu fengið. Bókmentir Norðmanna væru bæði merkari, meiri og þjóðlegri, ef sá steinn hefði ekki verið færður í miðjan farveg norskrar þjóð- elvar. Vinje, einhver mesti snillingur með Norðmönnum á mál og stíl, var með öllu stíllaus og ólistrænn rithöfundur, unz hann tók að rita landsmál eða nýnorsku. Það vita allir, sem reynt hafa, hve erfitt það er að ná sæmilegu valdi á sínU eigin móðurmáli. Mun því engum finnast það undarlegt, að torsótt sé að skrifa framandi tungu og finna á henni útlausn því bezta og frumlegasta í sjálfum sér. Víst mundum vér Is- lendingar verða af fleirum lesnir, ef vér skrifuðum dönsku, svo að ekki sé enska nefnd. Þó mun enginn, sem við er mælandi, vilja halda því fram, að vér hefðum ábata af því a® bera vort eigið mál fyrir borð og taka að tala annarlegum tungum. Þá er því og haldið fram á Islandi af sumum mönnum, að Norðmenn skyldu tekið hafa upp íslenzku. En slík málskifti eru stærri vandkvæðum bundin en menn munu gera sér grein fyrir. Danskan hefur um mörg hundruð ár verið hið opinbera málið í Noregi, en samt hefur hún alls ekki fest rætur í sveitunum. Er það hinn mesti misskilningur, að landsmálið sé hrærigrautur dönsku og íslenzku og annað ekki. í því eru ekki allfá erlend orð, en mikið af þeim er komið beinlínis frá Þjóðverjum — og meginhluti orðaforðans er alnorrænn-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.