Eimreiðin - 01.07.1954, Page 49

eimreiðin
ÓLAFUR 1 HVALLÁTRUM
201
var Halldóra Mála-Snæbjarnardóttir Pálssonar. Forfeður Eyjólfs
Eyjajarls Einarssonar höfðu lengi búið í Hvallátrum, og voru
þeir komnir í beinan legg frá Birni ríka, riddara á Skarði,
borleifssyni.
Af því, sem nú er sagt, má ráða það, að Ölafur Bergsveins-
son í Hvallátrum átti til mikilhæfra manna að telja í allar ættir.
Má að vísu þann veg rekja um flesta núlifandi Islendinga, ef
leitað er til framætta. En hitt skipti meiru máli, að því er til
Ólafs tók, að hann var í ríkum mæli gæddur þeim hæfileikum
og kostum, sem í öndverðu hófu þessar ættir, mótuðu svip
þeirra og héldu við hróðri þeirra. Mér fannst jafnan, er ég sá
Ölaf, að hann bæri með sér ættarmót stórbrotinna forfeðra
sinna, skapríki þeirra og ákaflyndi, harðgerðan dug og úrræða-
semi, samofin stórmannlegri rausn og nærfærinni, jafnvel við-
kvæmri góðvild og hjálpfýsi. Fékk það hvergi dulizt, að Ólafur
var enginn meðalmaður í tiltekjum sínum og þurfti enda mjög
a þreki sinu að halda um það, er ævi hans var öll.
Þegar foreldrar Ólafs fluttust í Bjarneyjar og hófu þar bú-
skap 1869, varð hann eftir í Sviðnum hjá afa sínum og ömmu,
Ólafi Teitssyni og Björgu Eyjólfsdóttur, og ólst síðan upp með
þeim. Naut hann þar ástríkis og hollra hátta í uppeldi. Voru
þessi ummæli höfð eftir Ólafi afa hans, sem var maður glögg-
skyggn og hugall: „Það verður að láta drenginn hafa nóg að
borða, nóg að sofa — og nóg að vinna. Þá verður kannske ein-
hvern tíma maður úr honum.“ Sviðnaheimilið var góðfrægt viða
um sveitir fyrir atorku og myndarbrag, og þótti mönnum sem
lítt hallaði á í þeim efnum milli hjónanna, enda voru þau mjög
samhent. Framfarastiftun Flateyjar, sem var merkilegur félags-
skapur á sinni tíð, veitti Ólafi Teitssyni verðlaun, og er þeim
orðum farið um, að það sé fyrir „snotra búskaparháttu og um-
bætur ábýlisins“. Bera Sviðnur merki Ólafs Teitssonar fram á
þenna dag.
Ekki er að efa, að Sviðnaheimilið hefur borið mjög af flest-
um bændabýlum þar nærlendis á uppvaxtarárum Ólafs um
smekkvísi alla og hirðusemi og þó engu síður dug og hagsýni.
Er ljóst, að Ólafur í Hvallátrum hefur búið að dvöl sinni þar
mvilangt, og var þar sjálfsagt hvorttveggja, erfðum og uppeldis-
áhrifum til að dreifa. Ólafur bóndi, afi hans, var að sögn