Eimreiðin - 01.05.1963, Síða 19

EIMREIÐIN
107
sagna, sem komið hafa fram á sjónarsviðið síðustu áratugina, eru
þar svo hverfandi fáar, sem flokka mætti undir raunverulegar bók-
menntir, að vafalaust mætti telja þær á fingrum sér. Það er því
engu líkara en að íslenzk sagnagerð hafi verið sem slegin doða, og
yngri höfundarnir virðast ekki gefa um það vonir, að frá þeim sé
neinna úrbóta von.
III
En að svo komnu máli virðist vera tímabært að staldra við og
'eggja fyrir sig þá spurningu, hvort um nokkra samfellda þróun
Se ræða innan íslenzkra bókmennta. Ekki þarf nema lauslega
athugun til að sannfærast um, að svo sé. íslenzkar bókmenntir
hafa allt frá upphafi verið í stöðugri þróun. Eddukvæði og íslend-
mgasögur, svo að handhæg dæmi séu tekin, eru t. d. greinilega ekki
sPr°ttin alsköpuð út úr Seifshöfði þjóðarinnar, heldur eru þau
avöxtur stöðugrar og síleitandi bókmenntastarfsemi kynslóðar eftir
hynslóð. Og allar íslenzkar bókmenntir, sem síðan hafa orðið til,
ei u nreð sama markinu brenndar. Þær eru allar ávextir samfelldrar
°kmenntastarfsemi eða bókmenntalegrar þróunar öld eftir öld og
Vggja allar á því, sent á undan er komið.
i því sambandi gæti verið fróðlegt að velta því fyrir sér, hvort
'erið geti, að þessi þróun lúti einhverjum meira eða minna ákveðn-
Um lögmálum.
Ai brotakenndum kynnum mínum af almennri listasögu hefur
'ner skilizt, að út úr henni hafi listfræðingar svo oft lesið hina
s°mu almennu listþróun, að hún sé þar orðin að viðurkenndu þró-
j'narlögmáli. Þetta sé í því fólgið, að þegar einhver hinna fögru
•sta hafi þróazt til þess þroska í einhverju tilteknu landi eða með
i'nhverri tiltekinni þjóð, að einna helzt nálgist algera fullkomnun,
Pa hrapi hún gjarnan því sem næst aftur niður á byrjunarstig sitt
e®a frumstig og ltefji þróun sína á nýjan leik. Þannig geti skipzt
a 1 sömu listgrein allmörg blómaskeið og hnignunartímabil, sem
y^g1 hvert á eftir öðru í reglulegri röð, ef litið sé yfir nógu langt
jnnabil. Væri því fjarstæðukennt að láta sér detta í hug, að eitthvert
' ess háttar lögmál gæti átt við íslenzkar bókmenntir?
Ef litið er á íslenzkar nútímabókmenntir út frá þessu sjónarmiði,
er vissulega margt nýtt, sem kemur í ljós, og margar nýjar línur,
e,n skýrast. Þjóðin hefur allt fram á síðustu mannsaldrana átt
gPesilegan hóp skálda, sem skapað hafa bókmenntir á heimsmæli-