Eimreiðin - 01.05.1963, Blaðsíða 101

EIMREIÐIN
189
a 'antli var stofnað á Akureyri um
Formaður þess var séra Jónas
Jónasson frá Hrafnagili. Fyrsti formað-
111 C'ttðspekifélags í Reykjavík var Jón
Aðils prófessor.
Guðspekifélag var fyrst stofnað í
cw ^ork 1875. Aðalhvatamaður og
stofnandi var Helena P. Blavatsky,
1 ússnesk og þý/k-ættuð, mikil undra-
'Uanneskja fyrir andlegt atgervi, dugn-
‘>ð og dulargáfur. Aðstoðarmaður
Kunar og meðstofnandi var Olcot
ofursti. Nú er sagt að deildir þessa
';' a£s séu starfandi í 44 löndum og
ólagar séu 30—40 þúsund manns. Að-
•dstöðvar félagsins eru í Adyar, Ind-
•uidi. ha5 er algeng skoðun meðal
‘Aunnugra, að þetta sé einhver sértrú-
•ullokkur og er aldrei of oft sagt, að
jj tta er rangt. í þessum félagsskap er
°lk, sem hefur alls konar átrúnað eða
óuarbrögð. Enginn þarf að ganga af
^uini trú, þótt liann eða liún gangi í
'Uðspekifélagið. /Etlun félagsins er að
'uynda kjarna úr allsherjar bræðralagi
uuuinkynsins, án tillits til trúarskoð-
■'Ua, kynstofna, stétta eða hörundslit-
'U. En félagið hvetur meðlimi sína til
)Css að leggja stund á samanburð trú-
‘Ubragða, heimspeki og náttúruvísindi,
°£ að rannsaka vandskilin náttúrulög-
'Ual og jjfj er Jeynast með mönnum.
,, 'Uurki sínu hefur félagið þessi orð:
■ugm trúarbrögð eru sannleikamun
*ðri.
l'yrst og efst á stefnuskrá sinni hefur
u agið hin fögru orð: Bræðralag, kær-
,lkur og friður manna á meðal og
jnðing fyrjr manninum, hvar sem
•uin er staddur á þroskabraut sinni
j‘l lullkomnunar, því að lífsskoðun
agsins er sólbjört von eða trú, jafn-
vel
til
Þó
^ vissa um að allir menn séti á leið
lullkomnunar. Þó liægt gangi og
j stundum séu stigin spor aftur á
>jl;‘ þá er það aðeins eins og hvíld
ll þess að sækja í sig veðrið, sækja
kraft í djúpið til þess að ná lengra
fram næst.
Engar kennisetningar eru bindandi
fyrir meðlimi félagsins. En fræðirit for-
ystumannanna eru orðnar miklar og
merkilegar bækur á velflestum tungu-
málum heims. Merkasti rithöf. í þess-
ari fræðigrein er H. P. Blavatsky, síðan
koma Annie Besant, sem skrifaði að
sögn 330 bækur stórar og smáar, og
C. W. Leadbeater og margir fleiri. Það
sem mesta athygli vekur liér á landi
og víst í öllum vestlægum löndum eru
kenningar þessara rithöfunda um end-
urholdgun og lögmál orsaka og afleið-
inga „karma", þ. e. að menn verða að
fæðast mörgum sinnum í þenna heim,
unz þeir hafa náð fullkomnun, meist-
arastigi, líkt og Kristur og Búddha og
þeirra líkar, ósýnilegir hjálpendur,
verða eitt með föðurnum, eða sendir
annað, því nóg mun fyrir slíka að
starfa guðs um víðan geim. Allt er
þetta „forn speki", sem milljónir
manna í Austurlöndum hafa þckkt
um aldir og trúa enn í dag. Og í flest-
um trúarbrögðum finnast þessar kenn-
ingar, ef vel er að gáð, t. d. í Snorra-
Eddu og í kristnum fræðum. I guð-
spekiritum eru margar sögur af fólki,
sem man sitt fyrra jarðlíf, stundum
hefur það verið í allt öðru landi en
því, sem það nú er í. Það lýsir atburð-
um, mönnum og stöðum, sem það hef-
ur hvorki heyrt né séð í þessu jarðlífi.
Og ef farið er að rannsaka þetta, reyn-
ist allt vera rétt, sem það segir, ein-
kennilega rétt í öllum smámunum.
Endurlioldgunarkenningin er studd
mörgum skynsamlegum rökurn, sem
ekki verður í móti mælt af nokkru
viti, nema á einn veg, það er hægt að
segja, að hún sé ekki sönnuð vísinda-
lega. Meðal fjöldans verður hún að
vera enn um stund aðeins trú. En
það er auðveldara að trúa henni en
ýntsu, sem trúarbrögðin hafa að bjóða,