Eimreiðin - 01.09.1965, Page 50

246
EIMREIÐIN
og tré. Bátar þeirra eru strengdir skinnum, og sumarbústaðirnir,
tjöldin, eru úr hreindýraskinni, — að ekki sé talað um fötin. Þau
eru eingöngu úr skinnum dýra. Eskimóar komast einnig upp á að
nota snjó og ís til húsagerðar, og frægasta verk þeirra er snjóhúsið.
A Grænlandi jDróast menning Eskimóa á sérstakan hátt. Aðstæður
þar eru talsvert frábrugðnar því, sem tíðkast við íshafsströnd Kanada.
Veiðar á opnu hafi verða mikilvægar, og veldur því fyrst og fremst,
að sjór er þar lengur auður en við Kanadaströndina. Bátar Eskimóa
á Grænlandi voru fullkomnari en bátar kynbræðra þeirra í Kanada
og Alaska. Hvergi náði húðkeipurinn, eða kajakinn, slíkri full-
komnun sem við vesturströnd landsins. Húðkeipurinn er eins manns
far, 5—7 metra langur, breiddin varla meira en hálfur metri, og
dýptin rúmt fet. Veiðimaðurinn situr flötum beinum í honum
miðjum, í opi, sem passar nákvæmlega fyrir manninn. Bátsgrindin
er gerð af tré og síðan strengd skinnum. Veiðimaðurinn klæðist
hálfsíðum skinnstakki, sem felldur er að neðan að kajakopinu og
bundið um, þannig að sjór falli ekki inn. Róið er með tvíblaðaár,
og skiptir engu máli þótt hvolfi. Snjall ræðari kom bátnum ætíð
á réttan kjöl aftur. Helzta veiðitækið var skutullinn. Var hann svo
haglega gerður, að þegar honum hefur verið stungið í veiðidýrið,
skreppur oddurinn úr falsi, sem honum er tyllt í, og er þá engin
hætta á, að sjálft skaftið brotni. Við skutuloddinn er fest línu,
sem er hvorttveggja í senn, fest við húðkeipinn, og útblásinn
skinnpoka. Skinnpokinn gegnir því tvöfalda hlutverki, að gera
dýrinu erfiðara fyrir að stinga sér, er það hefur orðið fyrir skoti,
og að halda dýrinu á floti þegar heim er róið, og létta þannig
dráttinn. Við hvalveiðarnar voru notaðir konubátar, og var þeim
róið að hvölunum, sem skutlaðir voru með mörgum skutlum. Olli
blóðmissirinn því, að hvalirnir drápust fljótlega. Veiðiaðferð J^essi
var ekki síður hættuleg fyrir veiðimanninn en hvalinn, og eru þeir
ótaldir, sem létu líf sitt við Jjessar veiðar.
Margvíslegar trúarathafnir voru framkvæmdar í sambandi við
hvalveiðarnar, sem þóttu ærið tvísýnar. Allir þeir, sem fóru til
slíkra veiða urðu að gæta hreinlífis í hvívetna áður en lagt var af
stað í veiðiförina, og þeir, sem í landi biðu, urðu að gæta hóf-
stillingar í hverjum hlut, klæðast sínu bezta skarti og ekki kveikja
á iömpum né verk að vinna fyrr en hvalfangararnir komu heim
aftur.
Að sumrinu voru stundaðar hreindýraveiðar inni í landi. Var