Eimreiðin - 01.09.1965, Qupperneq 72

Skaplyndi Edwards Munchs
Kafli úr bókinni „Nærbilde af et Geni“
eftir Rolf Stenersen
Ævi Edwards Munchs einkennd-
ist af óróleika, angist og leit. Hann
gat ekki, eins og faðir hans, fundið
frið og huggun í guðstrúnni.
— Að mála er mér hvorttveggja í
senn, sjúkdómur og ölvun. Sjúk-
dómur, sem ég get ekki losnað við.
Ölvunarinnar þarfnast ég einnig.
Stundum get ég lesið, svolítið. Og
ég nýt þess að hlusta á tónlist. Ég
get líka farið í leikhúsið og verið
þar svolitla stund, en fljótlega verð
ég að standa upp og fara heim.
Ekki vegna þess að ég sé nauð-
beygður til að liafa pensilinn í
hendinni allan daginn. Það geri
ég sjaldan. Oft líða dagar, og vikur
og jafnvel mánuðir án þess að ég
geti dregið eitt einasta strik. Samt
sem áður er ég að vinna að mynd-
unum mínum í huganum, og bíð
eftir þeirri stund, að ég geti byrjað
að mála. Mér er nauðsynlegt að
vita af penslinum og striganum við
höndina.
Það hendir að ég vakna að
morgni dags, og sé þá alveg nýja
mynd, sem ég hef rnálað um nótt-
ina. Margar af beztu myndunum
mínum hef ég málað næstum óaf-
vitandi. Ég á erfitt með svefn, og
það er betra að mála en bylta sér
svefnlaus í rúminu. Mig langaði
til að mála epli. Þó hef ég aldrei
kært mig um að rnála dauða hluti.
Ég vildi mála epli á sama hátt og
Cezanne. Mála þau þannig, að mig
langaði til að borða þau.
Ég málaði epli svo hundruðum
skipti. Misheppnaðist alltaf. Þetta
var orðin þráhyggja.
Ég varð að sjá að ég gæti málað
epli.
Viku eftir viku hélt ég þessari
eplamálningu áfram. Árangurs-
laust.
Svo frétti ég, að sonur bróður-
dóttur minnar væri orðinn berkla-
veikur.
Ég varð eirðarlaus. Gat ekki sof-
ið. Ég fór með lestinni til Þránd-
heims, þar sem hann lá á sjúkra-
húsi. Ég komst að dyrum sjúkra-
hússins, en orkaði ekki að fara inn.
Sendi aðeins nokkra pakka til
frænda míns. Síðan fór ég aftur
með lestinni heim til Oslóar. Ég
kom ekki til Ekely fyrr en seint um
kvöldið. Og hugsið ykkur: Nú gat
ég málað. Settist við um hánótt og
málaði yndislegt epli. —
Allt, sem Edward málaði, er
spegilmynd af hans eigin sálarlífi-
Jafnvel þó einhver sæti fyrir hja
honum, segir myndin mest um
hann sjálfan.
Hann kærði sig ekki um að mála
götuandlit. Myndir, sem fólkið