Eimreiðin - 01.04.1973, Blaðsíða 64

EIMREIÐIN
til endurskoðunar og reyna að skajia jákvæðara viðhorf hjá
fólki til starfsins og arðsins. Þó krafa um atvinnulýðræði sé
ekki liávær nú öðlast hún vafalaust mikið fylgi í framtiðinni.
Ég vil leggja áherzlu á séraðstöðu okkar íslendinga í þessu
máli. Hér eru fyrirtækin, þótt þau séu stór, mun minni en er-
lendis og því er vandamálið hér ekki eins stórt og það er þar.
Samt er vandamálið til staðar og verður sennilega vaxandi i
framtiðinni ef við sofnun á verðinum og gleymum að við lif-
um í síbreytilegu ])jóðfélagi. Því er mikilvægt að fylgjast með
þróuninni og reyna að beina henni inn á þær brautir, sem eru
manninum til góðs. Við íslendingar eigum að sjálfsögðu að
færa okkur í nyt reynslu annarra þjóða varðandi atvinnulýð-
ræði.
Þann 30. ágúst síðastliðinn skipaði félagsmálaráðherra nefnd,
en hlutverk hennar er að semja frumvarp um atvinnulýðræði.
Ég tel slik vinnubrögð alröng. 1 stað lagaboðs tel ég eðlilegra
að gerður verði rammasamningur af Alþýðusambandi íslands
og Vinnuveitendasambandi íslands. Sá samningur yrði stefnu-
mótandi. Hann ætti síðan að útfæra í hverju fyrirtæki eftir því
sem við á. I þessu fyrirkomulagi felst sá sveigjanleiki, sem
nauðsynlegur er, þegar um mannleg samskipti er að ræða. Ég
tel, að á hverjum vinnustað, þar sem það á við, eigi fyrst að
koma á samstarfsnefndum og að starfsmenn fái fulltrúa í stjórn
fyrirtækjanna. Með slíku fyrirkomulagi fengju sem flestir að
móta þetta samstarf.
Næsta skrefið yrði að mínu viti að veita starfsmönnum rétt
til að kaupa hlutabréf i því fyrirtæki, sem viðkomandi starf-
ar i. Þannig yrði þörfum launþega fyrir að geta gert sig gild-
andi fullnægt og fyrirtækin fengju að öllum líkindum áhuga-
samara starfsfólk, sem léti sig hag fyrirtækisins miklu skipta.
Ef atvinnulýðræði yrði að veruleika tel ég að þau fyrirtæki,
sem ryddu brautina, yrðu samkep])nisfærari en önnur hliðstæð
fyrirtælu vegna aukinna afkasta ánægðara starfsfólks. Þetta
hefði síðan þær afleiðingar að fleiri fyrirtæki kæmu í kjölfar-
ið og tækju upp atvinnulýðræði. Ávinningurinn er augljós ann-
ars vegar betur rekin fyrirtæki og hins vegar ánægðara starfs-
fólk, sem fyndi tilgang með vinnu sinni í ríkari mæli en áður.
Raunverulegt lýðræði byggist á dreifingu valdsins. Ein af
þeim leiðum, sem fara má í átt að auknu lýðræði, er að gera
fólk að virkari þátttakendum í atvinnulífinu. Atvinnulýðræði
veilir fólki lækifæri til að móta stefnu síns fyrirtækis. Þá yrðu
tengslin milli vinnunnar og markmiða fyrirlækisins starfsfólk-
inu Ijósari.
152